در سال‌های اخیر، نقشه جامع علمی کشور توسط شورای عالی انقلاب فرهنگی تدوین گردید تا متولّیان علمی بتوانند با توجّه به آن، نسبت به رفع نیازهای علمی کشور و دیگر جوامع در سطح بین الملل، الگوی مناسب بیابند. در این میان، نقش حوزه علمیه در علوم دینی، بسیار حائز اهمیت است؛ ولی متأسفانه سهم آن در سند نقشه جامع علمی کشور، چندان مورد توجّه قرار نگرفته است. مسئولین امر در تعدادی از مصوّبات، اشاراتی به نقش حوزه‌های علمیه داشته‌اند و از فحوای کلام‌شان این‌گونه برمی‌آید که حوزه علمیه، مرجع اصلی تولید علم است؛ اما در متن نقشه جامع، مستقلاً هیچ اشاره‌ای به حوزه علمیه نشده است. در این میان با توجّه به این که هر متنی می‌تواند دارای کاستی‌هایی بوده و مورد نقد قرار گیرد، نکات ذیل را به‌طور اختصار بیان می‌کنم:
1. از آن‌جا که حوزه علمیه، عملاً متکفّل معارف اسلامی و علوم دینی است، نقش آن در ساختار نقشه جامع علمی به‌طور شایسته و بایسته، لحاظ نگردیده و در معدود بندهایی که نام حوزه به صورت تلفیقی در کنار نام دانشگاه آورده شده است، متولّی یا نماینده مشخصی برای اجرایی شدن مصوّبات آن در نظر گرفته نشده است. این امر، نشان‌دهنده جامع نبودن این سند و چه بسا کم‌رنگ شدن جامعیت آن است. با توجّه به تأکیدات مقام معظم رهبری(مدّظلّه‌العالی) مبنی بر بازنگری در مبانی علوم انسانی و همچنین گستردگی و پهناوری علوم انسانی، باید بخش مهمی از اقدامات ملّی، در خصوص علوم انسانی صورت پذیرد؛ حال آن‌که سهم علوم انسانی، بسیار کم‌رنگ و در جاهایی اصلاً دیده نشده است. طبیعی است که در شاخص‌گذاری نیز به آن بی‌توجّهی صورت گرفته است. حال معلوم نیست نقش فلسفه، جامعه‌شناسی، علوم تربیتی، اقتصاد، جامعه‌شناسی و... که در هدایت زندگانی اجتماعی و فردی، تأثیر بسزایی دارند، در کجای این نقشه، مورد توجّه قرار گرفته است.
2. نکته دیگر، تمایز میان علوم انسانی و علوم دینی است که چندان وضوحی در این سند نیافته است. طبعاً هر نوع اشتراکی هم در سایه فهم تمایزات، قابل ادراک خواهد بود. اما این نکته که در معرّفی نهادهای اصلی و مهم برای تدوین و تهیه این نقشه، جایگاه و نقش حوزه علمیه و همکاری آن با نهادها، سازمان‌ها و مراکز علمی، نادیده انگاشته شده است، جای بسی تأمّل دارد که چرا هیچ نامی از حوزه علمیه، حتی به عنوان یکی از مراکز تفکّر و مشاوره به میان نیامده است. البته این به این معنا نیست که مسئولین حوزه علمیه، امور مربوط به خود را که از گذشته، مرسوم بوده و جزء جدایی‌ناپذیر آن است، انجام نداده و منتظر دیگران باشند. حوزه علمیه در کنار امور آموزشی و تهذیب، به امر تبلیغ و پژوهش نیز توجّه بسیاری نموده است و بر آن است تا کلیه امور مربوط به اساتید و طلاب را پژوهش‌محور سازد. برای رسیدن به این مهم، لازم است جهشی بلند با گام‌های حساب‌شده برداشت.
ماحصل پژوهش در کنار اهمیت به ملزومات آن؛ اعم از کتابخانه‌ها و بانک‌های نرم‌افزاری، در نشریات علمی و جشنواره‌های علمی و پژوهشی تبلور می‌یابد. در این میان، نقش جشنواره‌ها برای تولید علم، رقابت بین افراد و همچنین جهت‌دهی به پژوهش‌های علمی و دینی، بیش از پیش مورد توجّه قرار می‌گیرد. در این مسیر، معاونت پژوهش حوزه علمیه استان تهران، برای نهادینه نمودن امر پژوهش بین طلاب مستعدِ واحدهای آموزشی استان، ارتقای سطح محتواییِ مقالات و همچنین شناسایی اساتید اهل قلم و پژوهشگر، دبیرخانه جشنواره پژوهشی علامه شعرانی(ره) را تأسیس نمود. این در حالی است که حدود سه سال برای جهت‌دهی به ساختار مقالات، زمان و توان صَرف شده، تا به شرایط مطلوب نزدیک شویم. طبق زمان‌بندی معاونت پژوهش استان، حال، گاهِ پرداختن به محتوای مقالات علمی است و در این راستا، اساتید پژوهشگر نقش بسزایی را ایفاء می‌نمایند.
دور از برگزاری جشنواره‌های پُرطمطراق، از فواید بسیار مهم این جشنواره، می‌توان به جمع آمدن اساتید در رشته‌ها و گرایش‌های مختلف در کنار هم و تبادل اطلاعات جدید و تبادل‌نظر اشاره کرد؛ گو این‌که از این فرصت می‌شود در یاری رساندن به طلاب واحدهای آموزشی، به‌طور تخصصی، و ارائه مشاوره‌های علمی و پژوهشی توسط اساتید، بهره بسیار برد. در پایان ضمن عرض خداقوّت به مسئولین دبیرخانه جشنواره که مزیّن به یاد و نام علامه گرانقدر و ذوالفنون، استاد شعرانی(ره) می‌باشد، به این عزیزان توصیه می‌شود تمام توان خود را برای مشارکت حدّاکثری و هر چه بهترِ اساتید و فضلای استان به کار بندند، تا در این مسیر خطیر، گام‌های مؤثّری برداشته شود.
