هنگامی که در ترم اوّل سال تحصیلی93-94 در دانشگاه علمی کاربردی واحد 34 (مشکوه دانش)، 12 واحد درسی «انسان در اسلام» و «تفسیر موضوعی قرآن» تدریس می‌کردم، از دانشجویان خواستم تا در زمینه قرآنی، تحقیقاتی را درمورد «یاد خدا» و کلید واژه «ذکر» انجام دهند و برای ایجاد انگیزه، وعده دادم که برای تحقیقات آن ها 6 نمره در پایان ترم در نظر خواهم گرفت؛ بگذرم از اینکه برخی از دانشجویان از مقالات و مطالبی که در سایت‌ها و وبلاگ‌ها منتشر شده بود استفاده کرده بودند، نتیجه باورکردنی نبود؛ این دانشجویان که عمدتاً هم متأهّل و شاغل بودند، تا پایان ترم، تعداد 92 مقاله به بنده ارسال کردند و انصافاً برخی از مقالات بسیار عمیق بود و معلوم بود که زحمت کشیده بودند. این در حالی بود که بنده فقط هفته‌ای یک جلسه با آن‌ها کلاس داشتم، آن هم کلاسی آموزشی و نه پژوهشی؛ اینجا بود که من معجزه نمره و پیوند آموزش و پژوهش از طریق اختصاص نمره به پژوهش را دریافتم.

در حدیثی وارد شده است که: «العلم‏ صید و الكتابه قید، قیدوا قیدوا رحمكم الله تعالى علومكم بالكتابه».  (علم صید و شکار است و نوشتن و کتابت قید است؛ علوم خود را -رحمت خداوند بر شما باد- با نگارش، به قید و بند در آورید). این حدیث، اهمیّت کتابت و تحقیق و پژوهش را نشان می‌دهد.

مقام معظّم رهبری «مدّ ظلّه العالی» در زمینه اهمیّت پژوهش و پیوند آموزش و پژوهش می فرمایند: «از جمله، مسأله‏ تغییر بناى آموزش بر مبناى پژوهش‏- كه گفته شد- حرف درستى است[...] منتها شما مى‏دانید كه این‏طور كارهاى بنیانى، زمان مى‏طلبد. به‏هرحال فكر، فكر كاملًا درستى است و باید دنبال كرد».

تجربیّات تبلیغی و همچنین تجربیّات تدریس در حوزه‌های علمیّه و دانشگاه‌های کشور به بنده ثابت کرده که نبض طلبه و دانشجو نمره است، همان طوری که نبض سربازان وظیفه مرخّصی است. بنده بارها در دانشگاه‌ها این تجربه را داشته‌ام که هر زمانی از دانشجویان در زمینه موضوعی از موضوعات درسی تحقیق می‌خواستم و برای تحقیقاتشان هم نمره‌ای برای پایان ترم لحاظ می‌کردم، دانشجویان با شور و اشتیاق فراوانی مقالاتی را برایم ارسال می‌کردند. البتّه برای اینکه تحقیقات‌شان پربارتر گردد، مجبور می‌شدم که 10 الی 15 دقیقه از ابتدای کلاس را در مورد تحقیق و فواید آن و روش‌های گوناگون تحقیق و استفاده از نرم‌افزارها و اینترنت اختصاص دهم و از طرفی به آن‌ها هشدار دهم که اخلاق پژوهشی را رعایت کنند. علیرغم تأکید بنده بر رعایت اخلاق پژوهش، اتّفاقاً گاهی دیده می‌شد که دو نفر، مقاله مشابهی را ارائه می‌کردند که نشان می‌داد هر دونفر یک مقاله را از فضای اینترنت کپی کرده‌اند! اگر ما بتوانیم در حوزه‌های علمیّه، میان آموزش و پژوهش پیوند زنیم، به موفقیّت بزرگی خواهیم رسید. به عنوان نمونه، می‌توان بخشی از نمره قبولی در هر درس حوزوی را به ارائه یک کار تحقیقی و نگارش مقاله اختصاص داد؛ در این صورت، هر کدام از طلاب، در انتهای هر سال تحصیلی، چند کار تحقیقی و مقاله می‌نویسند. این امر می‌تواند در رشد توانمندی‌های پژوهشی طلاب، بسیار مؤثر باشد. متأسفانه برخی مواقع دیده می‌شود که طلبه‌ای که پایه 10 را تمام کرده و به راحتی از عهده امتحانات برآمده، از آنجا که در طول این 10 سال دست به قلم نشده، نمی‌تواند از عهده نگارش پایان‌نامه برآید و در برخی موارد، نگارش پایان‌نامه را نیمه‌کاره رها کرده است.

منابع و مآخذ

1. احمدى میانجى، على، 1419ق، «مكاتیب الرسول»، قم، نشر: دار الحدیث، چ اول.

2. سایت مقام معظن رهبری (مدظله العالی).