پژوهش در تعریف هدف‌گرایانه، مجموعه فعالیت‌هایی است که هدف آن، حلّ مسئله یا کشف حقیقت است و در تعریف عملیات‌گرایانه، یک روند رسمی و منظم است. در نتیجه، پژوهش فرآیند نظام‌مند علمی و مجموعه فعالیت‌ها به منظور کشف یک حقیقت مجهول در گستره خاصّی از علوم است که منجر به نوآوری می‌گردد. به خوبی واقف هستیم که فرهنگ اسلامی در معرض انواع توطئه‌ها و شبهات قرار گرفته است و نجات بشر مدرن از سردرگمی‌ها به وسیله این فرهنگ غنی می‌باشد. ایفای این رسالت، جز با پژوهش امکان‌پذیر نخواهد شد. محققان علوم اسلامی و حوزوی باید بتوانند چنان که شایسته است، آموزه‌های اسلامی را به دیگران منتقل کنند. مجهّز شدن به مهارت‌ها و شیوه‌های فهم و نشر معارف اسلامی، در فرآیند ایفای این رسالت مهم، نقش بسزایی دارد.
در حال حاضر، با توجّه به رشد گسترده علوم، پژوهش‌های مسئله‌محور که به حلّ مسئله‌ای خاص در گستره یک علم خاص به‌طور تخصّصی می‌پردازد، از اولویت برخوردار بوده و در حیطه علوم، مباحثی که مربوط به فقه پویا و مباحث مهدوی و جریانات تکفیری و تعاملات سیاسی جهان تشع می‌باشد، از اولویت بالاتری برخوردار هستند.
هویت و فرهنگ غنی و پویای اسلام باید با تلاش اساتید، فضلا، طلاب و اسلام‌پژوهان حوزه علمیه که در یک جهاد علمی- فرهنگی حضور دارند، معرفی شود. حوزه باید بتواند انتظارات طبیعی و منطقی جهان اسلام را برآورده سازد. حفظ این هویت در گرو پژوهش و پاسخ‌گویی به نیازها و ابهامات و شبهات است. طلاب باید در طول تحصیل از استادانی بهره ببرند که روحیه کنجکاوی و مهارت طرح پرسش و خلاقیت ذهن را در آن‌ها ایجاد و تقویت کنند.
به این نکته اساسی باید توجّه داشت که راه پژوهش از آموزش می‌گذرد. آموزش و پژوهش مانند دو خط موازی می‌توانند متناظر با هم پیش بروند. هدف نهایی آموزش، کسب مهارت‌هایی است که به کمک آن‌ها بتوانیم بر اساس آموخته‌ها، نادانسته‌ها را آموختنی کنیم و این، نیازمند پژوهش است. طلاب باید در همان سال اول نیز به اندازه اطلاعاتی که می‌یابند، پژوهش کنند. در واقع، داشتن روحیه پژوهشی می‌تواند انگیزه آموزشی و تحصیلی و کارآیی آن را دو چندان کند. تدریس با روحیه و مهارت‌های پژوهشی، ارتباط مستقیم دارد و تدریسی که پژوهش‌گرا نباشد موجب می‌شود طلاب در پایان دوره آموزشی، با حجم زیادی از اطلاعات نامنظم و ناکارآمد در امر پژوهش، زمین‌گیر شوند. تدریش پژوهش‌محور از سوی اساتید و خلاق بودن شیوه مطالعه از سوی طلاب می‌تواند به این مهم کمک کند.
اساساً برگزاری چنین عرصه‌های رقابتی در زمینه پژوهش، ضمن ایجاد انگیزه بین طلاب و اساتید می‌تواند در نیل افراد به سوی پژوهش، نقش بسزایی داشته باشد. البته باید توجه داشت که اگر زیرساخت‌های آموزشِ پژوهش و مهارت‌های تحقیق، جدّی گرفته نشود، میزان اثربخشی، سطحی و موقّت خواهد بود. البته همان‌طور که بیان شد، ارتقای سطح علمی اساتید در عرصه پژوهش و برپایی کارگاه‌های آموزشِ پژوهش در قالب آموزش‌های ضمن خدمت، برای اساتید، پیش‌نیاز برپایی چنین جشنواره‌هایی است که خود در رشد کمّی و کیفی آثار، نقش بسزایی دارد. همچنین تشکیل پرونده پژوهشی برای اساتید شرکت‌کننده و ارتقای سطح مزایای حقوقی اساتید منتخب، مشوّق دیگری برای اساتید می‌باشد. در پایان از زحمات عزیزان، کمال تشکّر را دارم و از خدای متعال توفیقات روزافزون آن‌ها را خواستارم.
