نام اثر | بررسی یقینی بودن متواترات از دیدگاه ابن سینا |
گرایش علمی | فلسفه و منطق |
نوع اثر | مقاله |
مدرسه علمیه | فیلسوف الدوله |
رتبه | سوم |
امتیاز | 82 |
چکیده اثر: ابن سینا در کتب منطقی خود، ذیل مبحث مبادی قیاس، به قسمی اشاره میکند که ضرورتاً مورد تصدیق واقع شده و متواترات را یکی از مصادیق این قسم که برهانساز است، به حساب میآورد. تطبیق قسم مذکور بر متواترات، اشکالات فراوانی از جمله «ضروری نبودنِ» همه مصادیق متواترات را در پی خواهد داشت. لذا چارهای جز جرح نظر ابن سینا در یقینی دانستن متواترات، باقی نخواهد ماند. به دو گونه، میتوان با اشتباه مذکور روبرو شد؛ نخست آن که به معنای لفظی یقین تمسک نموده و مراد از معنای مصطلح «یقین» در کلام او را، مطابق اصطلاح «قطع» در لسان علمای اصول دانست. قرائنی از جمله اصالتبخشی به یقین، معتبر ندانستن تعداد شاهدین در اثبات تواتر قضایا و نفی امکان قانعکردن دیگران، این نظریه را تقویت میکند. از سوی دیگر، بنابر تعریف اصطلاحی یقینیات، میتوان قائل به خروج متواترات از مصادیق یقینیات شد. مثالهای نقض فراوان برای تطبیق اصطلاح یقینیات بر متواترات و همچنین نکات ظریفی در کلمات سایر علمای منطق از جمله علامه حلی در این باب، قول دوم را تایید میکند. لازم به ذکر است که نوشتار پیشرو به روش کتابخانهای جمعآوری شده است.