چکیده اثر:   

اندیشمندان مسلمان به منظور استنباط احکام شرعی از علوم مختلفی استفاده می‌کنند که در این میان، علم اصول از اهمیت ویژه­ای برخوردار است. بحث الفاظ از مناقشه‌برانگیزترین مسائل مطروحه در این علم به شمار می‌رود که مبحث چیستی علامت حقیقت و مجاز، و به صورت جزئی­تر نقش تبادر و دلالتش بر حقیقت یا مجازبودن استعمالات لفظ در معنایش، محل بحث و مناقشه فراوان قرار گرفته است. به‌باور اصولیون، تبادر یا از حاقّ لفظ و یا به‌واسطه قرینه رخ می‌دهد. تبادر درصورتی‌که متخذ از حاقّ لفظ باشد نشانگر حقیقت‌بودن لفظ در معنای موضوع‌له است و اگر تحقق آن به واسطه قرینه باشد، علامت حقیقت به شمار نخواهد رفت. به این ترتیب، تحقیق حاضر با تأمل در آراء دو عالم معاصر؛ حضرات آیات سید روح الله موسوی خمینی وسید محمد باقر صدر، و به روش کتابخانه­ای و تحلیلی، در تلاش است تا با تعریف تبادر؛ تبیین نظریه شهید صدر و امام خمینی در خصوص علامت‌بودن یا نبودن تبادر، برای معنای حقیقی؛ به نقد و بررسی این دو نظریه پرداخته و در نهایت قول صواب را به اثبات برساند. با توجه به این­که در مقام اثبات، حقیقت تبادر انسباق معنا با وساطت یک لفظ، از حاقّ لفظ و بدون هیچ قرینه­ای است، تردید امام در مقام ثبوت صحیح به نظر می­رسد..