چکیده اثر:  

از مباحث پر رویداد در زندگی بشر که حتی در بین مسائل مبتلا به، از اولویت بالایی برخوردار است، موضوع «آزار رساندن» به سایر همنوعان و فراتر از آن، سایر موجودات زنده می‌باشد. مسئله إیذاء در دانش فقه، که متکفل بیان حکم، برای رویدادنی‌هایِ زندگیِ هر موجود مختاری است، مورد بررسی دقیق قرار گرفته است. ولی از آنجا که شرایط و حالاتِ رخ دادهایِ حیاتِ موجودِ مختار، متفاوت است، در این مقاله سعی شده به صورتی جامع، با استفاده از نظریات فقها پرداخته شود تا به فروعات ِ مختلفِ قابل طرح، پاسخ داده شود. با توجه به عدم پرداختن فقها به صورت مستقل به مسئله إیذاء، نفس پیوستگیِ مطالب این مقاله نوآوری در مباحث فقهی به شمار می‌رود. موضوع جدیدی که این نوشتار به آن پرداخته، بررسیِ قاعده  فقهی بودن بحث إیذاء و اثبات آن می‌باشد. جاگرفتن قاعده فقهی إیذاء در بین قواعد فقهی دیگر می‌تواند فصل جدیدی را در نگاه فقها به بسیاری از فروعات فقهی گشوده و با توجه به اجتماعی بودن مسئله إیذاء راه را برای نزدیک شدن به سبک زندگی اسلامی مسلمانان هموارتر کند.