در شرایطی که حوزه های علمیه به علت تکیه بر محفوظات و انقطاع از تحقیقات، در حالت رکود و توقف به سر می برند و نیاز به ارتباط فعال با جامعه علمی و عرفی وجود دارد، ضرورت پژوهش به صورت جدّی احساس می شود؛ ضرورت نوآوری، ضرورت فعالیت های بدیع، خلاّق و برنامه ریزی شده. اصل و اساس حوزه علمیه بر علم استوار است. در طول تاریخ در حوزه های علمیه، مسائل علمی بسیار جدّی و داغی وجود داشته و شور و نشاط آن روز حوزه های علمیه، باعث استواری و پیشرفت علوم اسلامی تا امروز شده است. چنانچه حوزه های علمیه بخواهند این توسعه و پیشرفت را ادامه دهند، چاره ای جز اهمیت به پژوهش و اولویت قرار دادن آن ندارند.
بر این اساس جامعه علمیه امیرالمؤمنین(ع) جهت تقویت فرهنگ پژوهش در میان طلاب، ابتدا با استفاده از اساتید مدرسه، اقدام به ایجاد انگیزه مناسب در بین طلاب نمود و با بیان اهمیت پژوهش و نقش آن در آینده علمی طلاب، بستر مناسبی در جهت امر پژوهش ایجاد کرد. مسئولین، معاونین و کادر اداری، هم سو و هم صدا با اساتید محترم در کلاس های درس، جلسات عمومی و... طلاب را به کار پژوهشی دعوت کردند. تجربه نشان داده در صورتی که مجموعه مدیریت مدرسه در خصوص موضوعی، همرأی و متّفق القول باشند، طلاب نیز به آن رغبت نشان داده و فعالیت بیشتری را به نمایش می گذارند. پیگیری های منظم معاونت محترم پژوهش مدرسه، همکاری های فشرده و خوب معاونت محترم آموزش و دیگر عزیزان، باعث حرکت دسته جمعی طلاب در امر پژوهش گردید.
به عنوان یک تجربه و راهکار می توان به مدیران مدارس علمیه توصیه نمود، همانطور که همّ و غمّ ما مسئله آموزشی و انضباطی طلاب است، چنانچه مسئله پژوهشی مدرسه نیز جدّی گرفته شود و پیگیری منظم صورت گیرد، اساتید و طلاب پژوهشگر تشویق گردند و از همه مهمتر، برنامه منسجم آموزش پژوهش اجرایی شود، نتایج بسیار خوبی در این زمینه خواهد داشت. به عنوان راهحل بلندمدت باید برنامه درسی اساتید با نگاه پژوهش محور، برنامه ریزی شده و به اساتید، فرصت مطالعه، تحقیق و پژوهش داده شود و امکانات مناسبی در اختیار ایشان قرار گیرد تا علاوه بر رشد علمی خویش بتوانند در امر پژوهش طلاب نیز فعال و پویا عمل کنند. اگر استادی در مدرسه ای، رشد علمی نداشته باشد، مبتلا به تکیه بر محفوظات شده و نمی تواند راه گشای پژوهشی طلاب خویش گردد.
طلاب عزیز نیز باید با توجه به ظرفیت های به وجود آمده توسط معاونت محترم پژوهش استان تهران، تلاش خود را مضاعف کنند و از این موقعیت برای تقویت مسائل علمی، به خصوص در زمینه فقه که بنا به فرمایش مقام معظم رهبری(مدّ ظلّه العالی)، ستون فقرات حوزه های علمیه است، بهترین بهره را ببرند. طلاب محترم با پژوهش می توانند ذهنی پویا داشته و نسبت به آنچه پیرامونشان می گذرد، حسّاس باشند؛ برای یافتن پاسخ های تازه با روشهای علمی اقدام کنند و برای بالا بردن مهارت های علمی خویش و در اختیار گذاردن آن برای دیگران، فعالیت با ارزشی انجام دهند. آنها می توانند با نوآوری های خلاقانه و البته پایبندی به ضوابط و سنت های نیکوی حوزه و با اولویت قرار دادن مسائل روز و مورد ابتلاء و ارائه آن در جامعه اسلامی، به وظیفه خویش به نحو احسن عمل نمایند.
بحمدالله جشنواره علامه حلی با رویکردی صحیح، درصدد نظام بخشی و تحول در امر پژوهش مدارس علمیه و نمایشگاهی از فعالیت های پژوهشی طلاب مدارس علمیه است که باید با انتظارات صحیح از مدارس علمیه و با توجه به ظرفیت، استعداد و امکانات هر مدرسه، فعالیت خویش را ادامه دهد. این جشنواره در حقیقت با استعدادیابی از طلاب علاقمند به پژوهش در حوزه های علمیه سراسر کشور، ظرفیت خوبی در اختیار معاونت محترم پژوهش قرار می دهد. به عنوان پیشنهاد، چنانچه برنامه ای خاص، مدوّن و بلندمدت برای طلاب ممتاز که اساتید فردا هستند، صورت گیرد و این عزیزان در دوره های کوتاه مدت و بلندمدت در ایام غیر درسی آموزش، تخصّصی ببینند، می توانند به عنوان نیروهای معاونت محترم پژوهش در مدارس به کار گرفته شوند که در این صورت، این طلاب آموزش دیده، علاوه بر اینکه خودشان امور علمی و پژوهشی خویش را به پیش می برند، به یاری سایر طلاب نیز می شتابند که خود این امر، باعث رشد کیفی مقالات جشنواره علامه حلی و نشریات مدارس علمیه خواهد شد.