حضور در جشنواره های علمی، و شرکت در رقابتی سالم، معیاری برای آزمودن میزان توانمندی های علمی شرکت کنندگان، و برآیند آن، نشان دهنده میزان توفیق برنامه ریزی های انجام شده توسط نهادها و مراکز برنامه ریز و سیاستگذار در حوزه پژوهش است. پس از برگزاری جشنواره های علمی، یکی از وظایف و فرصتهای حامیان و متولیان ترویج پژوهش، تحلیل دقیق ساختار، موضوع و محتوای آثار علمی است، تا بر اساس وضعیت پیشین و فعلی، آسیب شناسی کرده و برای تکمیل نواقص احتمالی و تأکید بر استمرار نقاط قوت، هدف گذاری و برنامه ریزی نمایند. معاونت پژوهش حوزه علمیه استان تهران، با سپری شدن بیش از چهارسال از بدو تأسیس مجموعه مدیریت حوزه علمیه تهران، و با پیشینه برگزاری سه دوره جشنواره علمی، چهارمین دوره جشنواره علامه حلی(ره) را نیز با بدست آوردن موفقیت ها و تجارب قابل توجهی، برگزار نمود.
بنابر آمار تهیه شده توسط دبیرخانه چهارمین دوره جشنواره، آثار علمی این دوره، از جهت رعایت ساختار ظاهری، تا حدود زیادی بهبود یافته است. این ارتقاءِ وضعیت را میتوان نشان دهنده تأثیر مطلوب کارگاهها، کلاسهای روش تحقیق و روش نگارش مقاله و مشاوره های علمی ای قلمداد نمود که از ابتدای سال تحصیلی 1392، در تعدادی از مدارس علمیه استان و با عنایت مسئولین آنها، برگزار گردید. قابل توجه است که بیشترین نرخ رشد، در بخش ساختار و روش آثار علمی، مربوط به مدارس علمیه ای است که متقاضی برگزاری این کلاسها و کارگاهها، توسط معاونت پژوهش استان، بودهاند؛ این پیشرفت، مایه بسی امیدواری و مسرّت است و اهتمام گروه علمی معاونت پژوهش استان را برای ادامه راه، دو چندان نموده است. قوّت و استحکام محتوای علمی آثار نیز در این دوره، نسبت به دورههای قبل، رشد داشته است. گرچه سیر این رشد، چندان سریع نیست و البته طبیعت آن هم، چنین اقتضائی دارد و در شرایط فعلی و با وجود مشکلات و کاستی ها، نمیتوان انتظاری بیش از این داشت، اما بیشترین همّ معاونت پژوهش استان، سامان بخشیدن به مسئله محتوای علمی آثار قرار گرفته است.
تقویت بنیه علمی و پژوهشی آثار علمی طلاب، اساسی ترین هدف معاونت پژوهش در همه این سالها و در آینده خواهد بود. نبود انگیزه کافی در طلاب و در برخی مسئولین مدارس علمیه، مسئله ای است که باید برای آن چاره اندیشی نمود. ایجاد انگیزه علمی و پژوهشی نیز، به نوبه خود، ریشه در عوامل و مشکلات دیگری دارد که باید ابتدا آنها را شناسایی و بر علاج آنها همت گمارد. به هر روی، تقویت بنیه علمی، تنها با دلسوزی و مشارکت حداکثری همه مسئولین و اساتید مدارس علمیه، که بازوی علمی و اجرائی معاونت پژوهش استان، محسوب میشوند، میسر خواهد شد. برای پنجمین دوره از جشنواره علامه حلی(ره) ضمن برنامهریزی برای حفظ و تسریع رشد کمی و ساختار علمی آثار، برای ارتقاء کیفی آنها، برنامهریزیهای جدی انجام خواهد گرفت. راهاندازی نشریات علمی در مدارس علمیه، و سعی در رونق یافتن آن و بهبود کیفیت محتوای آثار، مسیری است که طلاب میتوانند بواسطه آن، کسب تجربه نموده و از طریق ارزیابیهای دقیق علمی که توسط گروه علمی معاونت پژوهش انجام میگیرد، به مرور، بر بنیه علمی خود بیفزایند.
بهرهگیری از ظرفیت عظیم طلاب سطوح عالی و فارغالتحصیلان حوزوی، همواره یکی از دغدغههای معاونت پژوهش استان تهران بوده است. گرچه، جشنواره علامه حلی(ره) بخشی زیادی از طلاب جوان مدارس علمیه را پوشش داده است، ولی به دلیل وجود برخی شرایط خاص، از مشارکت طلاب بالای 31 سال، که عمدتاً از طلاب و روحانیون سطوح عالی و دروس خارج تشکیل شدهاند، بی بهره مانده است. معاونت پژوهش استان تهران، برای نخستین بار و با طرحی ابدائی، با راهاندازی جشنواره پژوهشی علامه شعرانی(ره)، از اوائل دیماه 1392در صدد شد، تا از این ظرفیت مغفول مانده، بهره برده و زمینه شناسایی و حمایت از طلاب و روحانیون پژوهشگر و اهل قلم بالای 31 سال را فراهم آورد. معالاسف، جشنواره علامه شعرانی(ره) با بی مهری هایی روبرو گشته است که امیدواریم در آینده، بیش از این، مورد عنایت مسئولین حوزوی قرار گرفته و حوزه علمیه استان تهران، از برکات علمی و معرفتی آن، بهرهمند گردد.
برگزاری جشنوارههای داخلی علمی، در مدارس علمیه نیز، از جمله برنامه هایی است که می تواند با ایجاد انگیزه، زمینه را برای بهبود مهارتهای پژوهشی، و رشد علمی طلاب، هماهنگ با برنامه های درسی آنها، فراهم آورد. معاونت پژوهش استان، انشاء الله به زودی، با تدوین آیین نامه برگزاری جشنواره های علمی مدارس، و حمایت از برگزاری آنها، این هدف را محقق خواهد نمود.
تجهیز کتابخانه های مدارس علمیه و کمک به ایجاد کتابخانه های تخصصی، متناسب با رویکردهای علمی هر کدام از مدارس، از دیگر برنامه های پیش روی این معاونت برای سال جدید است. این امر از طریق گزارشگیری دقیق از هر کدام از کتابخانه ها، امکان سنجی و ارزیابی میزان نیاز علمی-پژوهشی مدارس، صورت خواهد گرفت. تدوین آیین نامه ها و فرمهای مخصوص این طرح، هم اکنون در حال اتمام بوده و با هماهنگی با مدیران و معاونین پژوهش محترم مدارس علمیه، به زودی انجام خواهد شد.
ضمن تشکر فراوان از کوششهای بی دریغ و خالصانه مجموعه دبیرخانه چهارمین جشنواره علامه حلی(ره) استان تهران، از همه طلاب، اساتید و مسئولین دلسوز که برای رشد علم و معرفت و رونق پژوهش در حوزه های علمیه، دغدغه دارند و با تمام وجود تلاش می کنند، سپاسگزارم و امیدوارم توفیقات الهی، همواره قرین فعالیتها و دلسوزیهایمان قرار گیرد.