نام اثر | جایگاه اجماع در احکام عملی |
گرایش علمی | اصول فقه |
نوع اثر | مقاله |
مدرسه علمیه | الزهرا(س) ری |
رتبه | دوم |
کد اثر | 60179 |
چکیده اثر:
اجماع در اصطلاح فقهای شیعه به اتفاق جماعتی از علما گفته میشود که از طریق حس، حدس، لطف و تقریر، به کشف رأی معصوم(ع) منجر گردد. اما به نظر اهلسنّت عبارت است از اتفاق امت محمّد(ص) بر امری از امور دینی(احکام عملی). اصطلاح اجماع نخستین بار در سقیفه و بعد از رحلت رسول اکرم(ص) در کنار کتاب و سنت مورد استناد قرار گرفت و برای حجیت آن دلایلی از قرآن، سنت و عقل بیان گردید. نظر به تفاوت اساسی که در بحث اجماع میان فقهای امامیه و عامه وجود دارد و نیز آثار فقهی که بر این بحث مترتب است پژوهش حاضر سامان یافته و به روش توصیفی- اسنادی به تبیین و تفسیر دو دیدگاه پرداخته است. از ادله حجیت اجماع نزد اهلسنّت میتوان به دلیل عقلی و آیه شریفه « وَ مَن یُشاقِق الرّسول مِن بعدِ ما تبیّنَ له الهُدی و یتبّع غَیر سبیل المؤمنین نولِّه ما تولّی و نصله جهنم و ساءت مصیراً » و روایاتی مانند « لا تجتمع امتی علی الضلاله» و« لا تجتمع امتی علی الخطا» اشاره کرد. طرق کشف اجماع از قول معصوم به اعتقاد فقهای شیعه عبارت است از: حس(حضور امام در میان اجماع کنندگان)، حدس(از راه تحصیل آرا و فتاوای همه فقها حدس قطعی حاصل شود که رأی همین است)، لطف(هرگاه علمای یک عصر بر حکمی از احکام شرعیه اتفاق نظر پیدا کنند این اجماع مطابق با واقع خواهد بود چرا که در غیر اینصورت بر امام معصوم (ع) لازم است تا بنابر قاعده لطف به هر شکل ممکن جلوی تحقق آن را بگیرد.) و تقریر(در منظر و مسمع امام معصوم (ع) اجماعی تحقق یابد و امام (ع) در برابر آن سکوت نماید چنین اتّفاقی از امضاء و موافقت معصوم کشف میکند.