نام اثر	بررسی مفهوم حصر "انّما" در آیه ولایت
گرایش علمی	تفسیر و علوم قرآنی
نوع اثر	مقاله
مدرسه علمیه	فیلسوف الدوله
رتبه	شایتسه تقدیر
کد اثر	61642

چکیده اثر:
یکی از دلایل مهم ونصوص قرآنی که در مسئله تعیین جانشین برای پیامبر(ص) و اثبات ولایت امیرالمؤمنین(ع) مورد استناد قرار میگیرد، آیه 55 سوره مائده«إِنَّمَا وَلِیُّكُمُ اللّهُ وَرَسُولُهُ وَالَّذِینَ آمَنُواْ الَّذِینَ یُقِیمُونَ الصَّلاَهَ وَیُؤْتُونَ الزَّكَاهَ وَهُمْ رَاكِعُونَ» است. استدلال به این آیه مبتنی بر اثبات دلالت واژه «انّما» بر حصر است و در این صورت مطابق آنچه مفسران و تاریخ نویسان در شأن نزول آیه آوردهاند جز امام علی (ع) نمیتوان مصداق دیگری را برای آیه مذکور فرض کرد. بر این اساس، حضرت نیز همانند رسول خدا(ص) بر همه مردم ولایت دارد و امامت و خلافت ایشان امری الهی و مشروع است. اغلب لغویان به حصر«انّما» تصریح کردهاند. مفسران شیعه و سنی نیز دیدگاه مشابهی با اهل لغت دارند. البته عدهای از این افراد از هرگونه اظهار نظری در این زمینه اجتناب ورزیده و سکوت کردهاند که علت آن میتواند مربوط به بداهت این مسئله باشد. چنان که بیشتر اشعار عرب نیز ظهور در حصر «انّما» دارد. در این میان تنها فخر رازی نظری مخالف داده و دلالت«انما» بر حصر را رد کرده است. اما با توجّه به اجماع نظر اهل لغت، نحویان و مفسران، نظر فخر رازی را نمیتوان صائب دانست.
این پژوهش به روش کتابخانهای و توصیفی سامان یافته است. محورهای مهم این اثر عبارتند از: بررسی واژه انما در منابع لغوی، نحوی و تفسیری شیعه و سنی و نقد دیدگاههای هر گروه؛ بررسی نحوهی دلالت «انّما» بر حصر؛ معرفی موارد دلالت انما بر حصر در اشعار عرب؛ تحلیل چگونگی دلالت آیه شریفه مذکور بر ولایت امام علی(ع) بنابر محصور بودن معنای انّما.