علیرضا محصولی / طلبه سطح یک حوزه حضرت عبدالعظیم (ع) ری
در ابتدا مختصری خودتان را معرفی کرده و اطلاعاتی را در مورد سابقه پژوهش خود بیان کنید.
بنده علیرضا محصولی طلبه پایه 5 حوزه علمیه امام خمینی (ره) تهران هستم. تابستان امسال مشرف به لباس مقدس روحانیت شدم. خدا را شاکرم که این توفیق را داشتم که از ابتدای ورودم به حوزه در محضر استان گرانقدر حاج آقای صدیقی در حوزه علمیه ایشان بودم.
در مورد کار تحقیقاتی هم باید بگویم در مقطع راهنمایی در مدرسه برای ما کلاس روش تحقیق گذاشتند و باید برای این کلاس یک مقاله حداقل 30 صفحه‌ای می‌نوشتیم. من به همراه یکی از هم‌کلاسی‌هایم یک مقاله حدوداً 70 صفحه‌ای با کل فیش‌های تهیه شده تحویل دادیم. هرچند مقاله الان که نگاه می‌کنم مقاله خیلی ضعیفی بود اما برای یک دانش‌آموز دوم راهنمایی بستر مناسبی برای انس گرفتن با فضای تحقیق و پژوهش بود. بعد از آن طبق روال مدرسه در دوم دبیرستان نیز باید یک تحقیق دیگر می‌نوشتیم. من در آن زمان یک مقاله 150 صفحه‌ای نوشتم. دو سال بعد وارد حوزه علمیه امام خمینی (ره) شدم. پایه یک که بودم از طرف دوستان مدرسهف یک پست الکترونیکی حاوی مقاله‌ای از آقای ملکیان به دستم رسید. من احساس کردم در این مقاله مواردی هست که با معارف اسلامی آن گونه که ما آموخته‌ایم، مطابقت نمی‌کند. بعد از اینکه چند بار آن را مطالعه کردم ایرادات زیادی به نظرم رسید. برای اینکه دوستان سابقم را هم در جریان قرار دهم تحقیق کردم و نقدی بر آن مقاله نوشتم. همان وقت معاونت پژوهش حوزه، حاج آقای دارابی، گفتند که هر طلبه‌ای باید یک مقاله ارائه دهد. من هم همان تحقیق را ارائه کردم. تا آن زمان فکر می‌کردم آقای ملکیان یک دانشجوی جوان است که آقای دارابی مرا خواستند و گفتند تو می‌دانی آقای ملکیان یکی از بزرگترین نظریه‌پردازان فلسفه غرب در ایران است؟ و من تازه فهمیدم که با چه کسی در افتاده بودم! از آن به بعد هم روال حوزه بر این بود که هر طلبه هر سال یک تحقیق ارائه دهد.
آیا تحقیقتان شخصی بوده و یا جزء برنامه حوزه؟
این مقاله «حجیت حکم حکم در رویت هلال» طبق همان روال حوزه بود. تحقیق سال گذشته‌ام یک تحقیق اجتماعی در مورد بدحجابی و عوامل آن و راهکارهای آن بود. اما با مشورتی که با حاج‌آقای دارابی کردم تصمیم گرفتم که یک تحقیق فقهی انجام دهم که بیشتر با درس و بحث‌هایمان همخوانی داشت.
مشکلات پژوهشگران در حوزه چیست و برای رفع آن چه پیشنهاداتی دارید.
به نظر من در درجه اول بها دادن به پژوهش در عموم حوزه‌ها خیلی به چشم نمی‌آید. مخصوصاً با تاکیداتی که هر ساله مقام معظم رهبری نسبت به ورود حوزویان و در دست گرفتن کرسی‌ها می‌کنند، پی به اهمیت آن و البته عملی نشدن آن طبقه نظر معظم له می‌بریم. شنیدم که این مضمون تعبیر مقام معظم رهبری است که روزگاری علوم غیراسلامی پیاده راه می‌رفت و علوم حوزه سوار بر درشکه بود. الان اما علوم غیراسلامی با سرعت حرکت می‌کند و علوم حوزه سوار بر همان درشکه است. در نتیجه بها دادن حوزه‌ها به پژوهش در ابعاد گسترده آن اولیه گام برای هدایت طلاب به سوی این هدف است.
در درجه دوم استفاده از اساتید برجسته برای همه حوزه‌های علمیه کشور کمرنگ و نامحسوس است. شاید بعضی بگویند که آنقدر استاد نداریم که من قبول ندارم اما به هر حال می‌توان با جهت‌دهی مراکز مدیریت حوزه این خلا را پر کرد. برای طلبه اولا باید کسی باشد که عمق‌های ناپیدا و لایه‌های عمیق علم و پژوهش را به او نشان دهد و سطح کار علمی او را مرتباً پخته‌تر و عمیق‌تر کند و ثانیاً وی و کار علمی او را جهت دهد تا بنا بر نیاز علمی روز قدم بردارد.
چرا برادران حضور کمرنگ‌تری در پژوهش نسبت به خواهران داشتند؟
من این را از شما می‌شنوم. اما این لزوما به این معنا نیست که پژوهش در برادران نسبت به خواهران مهجورتر باشد. شاید برای این جشنواره این طور بوده باشد. اما به هر حال آن چیزی که بنده می‌بینم در خیلی از حوزه‌های همین شهر تهران، طلاب زیادی شاید یک مقاله هم ننوشته‌اند. این برمی‌گردد همان بحث بها دادن که گفتم. باید دید از هر مدرسه علمیه چه تعداد اثر و در چه سطحی (البته با توجه به تعداد طلاب هر مدرسه) به جشنواره ارسال شده. کدام مدرسه‌ها حتی یک اثر هم نفرستاده‌اند.
برنامه‌های پژوهشی حوزه چقدر در موفقیت شما تاثیرگذار بوده است؟
البته من که خودم را موفق نمی‌دانم اما در مورد حوزه‌مان شاید پرشورترین مراسمی که هر سال اجرا می‌شود مراسم ارزیابی پژوهش‌های طلاب است. شخص حاج آقای صدیقی علاوه بر تمام مشغله‌های فراوانی که دارند هر ساله در این مراسم شرکت می‌کنند و حتی به ارائه تحقیقات طلاب در مرحله نهایی که گاه به 15 نفر هم می‌رسید با دقت و توجه گوش می‌دادند. برای ایشان فرقی هم نمی‌کرد که آن طلبه پایه یک باشد یا بالاتر. این نشان می‌دهد که ایشان چقدر به این مساله اهمیت می‌دهند. در ضمن تشویق‌های بسیار خوبی هم از تحقیقات برتر می‌شود که بر بالا بردن انگیزه طلاب قطعاً موثر است.
