| نام اثر | تناسب ذاتی بین الفاظ و معانی |
| گرایش علمی | ادبیات |
| نوع اثر | مقاله |
| مدرسه علمیه | حضرت عبدالظیم ( ع) ری |
| رتبه | اول |
| امتیاز | 89 |
| کد اثر | 256 |
چکیده اثر:
در مواجهه با ألفاظ سوالاتی به ذهن می رسد: آیا واضعی لغات را وضع کرده است؟ وضع چگونه صورت گرفته است؟ سبب وضع چیست؟ واضع کیست؟ پس از بررسی این سوالات و پاسخ آنها با سؤال بسیار مهمّی روبه رو می شویم: چرا واضع فلان لفظ را برای فلان معنا وضع کرد و لفظ دیگری وضع نکرد؟ چرا از این اصوات استفاده کرد و این هیئت را برگزید و دیگری را انتخاب نکرد؟ آیا این لفظ ویژگی های خاصی داشته که واضع آنرا برگزیده است؟
بدون شک ، به سبب ویژگی ها و خصوصیّاتی که یک لفظ داشته است، واضع آنرا برگزیده است؛ بدیهی است که ترجیح بلا مرجّح صورت نگرفته است.
با بررسی در لغات مشاهده می کنیم که بین یک لفظ و معنای آن ارتباط و هماهنگی خاصّی وجود دارد. بشر در عملیات وضع از ذوقی که خداوند متعال در نهاد او قرار داده است، استفاده می کند؛ لذا برای وضع یک لفظ در مقابل معنای مورد نظر، به دنبال لفظی می رود که از بین سائر الفاظ با معنای مورد نظر تناسب و ارتباط بیشتری دارد. این ارتباط تناسب ذاتی نامیده می شود. موضوع این پژوهش نیز تناسب ذاتی می باشد.
طبق این نظریّه درآهنگ حروف و چگونگی ترکیب آنها با یکدیگر و هیأت کلمات خاصیّتی است که موجب ارتباط و تناسب آنها با معانی اصلی می شود. مثلاً بعضی از حروف نرم ( مانند حروفی که دارای صفت همس ورخوت هستد ) و بعضی درشت ( مانند حروفی که دارای صفت جهر وشدّت هستند ) ادا می شوندا
عده ای از قدماء و متأخرین قائل به این نظریّه هستند و در کتب خود از آن سخن گفته اند .
ظاهراً مدَّعای آنان ، جریان داشتن این تناسب در همه الفاظ است. اشکالات متفاوتی به این نظریّه وارد است که برخی از آنها نادرست و برخی دیگر مربوط به مدَّعای قدماء در تقریرشان از تناسب ذاتی می باشد.
در بررسی و تفحّص به نتیجه ای متفاوت ( نسبت به تقریر قدماء ) دست یافتیم. با این تقریر اشکالاتی که از جانب تقریر قدماء به این مطلب وارد می شد، پاسخ داده می شود؛ با این بیان که عنصر طبع و ذوق انسان در جریان وضع دخالت دارد و لازم نیست درهمه جا به طور کامل رعایت شود و ظهور پیدا کند و به تبع ما نیز آن را احساس کنیم.
این مطلب باب جدیدی از اعجاز قرآن را می گشاید و آن رعایت تناسب ویژه الفاظ و هیئات و سیاقهای استفاده شده با معانی و مقاصد خداوند متعال می باشد.
