نام اثر	برگزیده (مروری بر زندگی سید مرتضی علم الهدی)
گرایش علمی	تاریخ اسلام و تشیع
نوع اثر	مقاله
مدرسه علمیه	آیت الله مجتهدی (ره)
رتبه	سوم
امتیاز	75
کد اثر	46849

چکیده اثر:

آنچه تا کنون راجع به علم الهدی ، سید مرتضی فرزند حسین بن احمد طاهر ذوالمناقب ، و نواده ی ناصر حق و ناصر کبیر و برادر بزرگ سید رضی مولف نهج البلاغه و سرآمد شاگردان شیخ مفید اعلم علمای شیعه در اواخر سده ی چهارم هجری گفته شده، این نتیجه به​دست می​آیدکه علی بن حسین بن احمد موسوی معروف به سید مرتضی از همان اوائل سن با برادرش سید رضی که چهار سال از او کوچکتر بوده است ، تحت مراقبت پدر و مادر دانشمندش در بغداد موطن خویش و به روزگار آزادی نسبی شیعیان و در دولت شیعی آل بویه به فراگیری علوم و فنون اسلامی پرداخت ، و در راه دانش و در سایه ی استعداد کم نظیر و فهم سرشار و نبوغ زاید الوصفش در تمامی دانشهای عصر به مقام عالی و نهایی رسید. هم نویسنده ی توانا و هم شاعر برازنده ، هم فقیه و اصولی عالیقدر و هم دانشمند یگانه در علم کلام و فلسفه ی اسلامی و عقاید و مذاهب بود.
همچنین هنگامی که برادرش سید رضی به جوار حق شتافت از جانب خلیفه ی وقت و سلطان شیعه ی دیلمی سه مقام مهم و عالی و نقابت طالبیان و سرپرستی سادات و شرفای دودمان ابوطالب و امارت حجاج و رسیدگی به امور زائران خانه ی خدا و ریاست دیوان مظالم که همچون دیوان عالی کشور کنونی بوده ، و هرکدام حکم وزارت خانه ای را داشته است و از پدرش به او ارث رسیده بود هم به وی تفویض شد و آن مقام عالی و استاد فرزانه و مولف و مصنف ذو فنون یگانه ، همه ی این مناصب بزرگ حساس و کارهای پر مشقت را در سایه​ی لیاقت و کفایت و کاردانی خویش به نحو احسن عهده دار بوده است.
در حقیقت سید مرتضی ، ضمن این که مرجع عالیقدر شیعیان عصر بوده ، اداره ی دارالعلم خود و تربیت شاگردانش و تدریس علوم مختلف و تالیف و تصنیف کتب گوناگون و تحقیق و بررسی فنون متنوع و رسیدگی به کار و زندگی شیعیان و نقابت سادات و ریاست دیوان عالی وسیع بنی عباس و امارت حجاج را به عهده داشته است.
به گفته ی علامه ی بزرگ ،قاضی نورالله شوشتری : سید مرتضی ، شریف عراق ، مجتهد علی الاطلاق و مرجع فضلای آفاق بود. راهنمایی که در مدارج هدایت و معارج ولایت ، علامات قدر و انشراح صدرش به مرتبه ای ظاهر گردیده که از جد ولایت پناه خود لقب علم الهدی به او رسیده ، صاحب دولتی که مجاوران مدارس، روزی از خوان احسان او می خوردند و مسافران مراحل مسائل ، توشه ی تحقیق و ارمغان تدقیق از خوشه چینی خرمن فضل او می برند. طالبان راه ایمان و سالکان ایقان ، در مدرسه ی شرع و محکمه ی عقل ، استفتاء از رای روشن او می نمودند و آئینه ی مشکلات خود را به صیقل هدایت او می زدودند.