دبیرخانه جشنواره پژوهشی علامه شعرانی(ره) در ابتدای سال گذشته، بر اساس مصوّبه هشتاد و نهمین جلسه شورای مدیریت حوزه علمیه استان تهران در تاریخ 7/3/1393، رسماً تشکیل گردید. پس از این جلسه بود که معاونت پژوهش استان، حجت‌الاسلام والمسلمین مهدی گرامی‌پور را به عنوان دبیر و جناب آقای حسین زحمتکش زنجانی را به عنوان دبیر علمی، برگزیده و دبیرخانه، شروع به کار نمود. این جشنواره که اکنون نخستین دوره آن را پشت سر می‌گذاریم، ویژه مقالات پژوهشیِ اساتید و فضلای حوزه علمیه استان تهران است. جشنواره حاضر، این افتخار را دارد که به نام یکی از برجسته‌ترین و تأثیرگذارترین اندیشمندان حوزویِ معاصر، حکیم مکتب تهران، علامه میرزا ابوالحسن شعرانی(ره) نام‌گذاری شده است.

جشنواره به‌رغم آن‌که نخستین سال حضور خود را در جمع اساتید و فضلا تجربه می‌کرد، با دریافت 153 اثر، شاهد مشارکت خوبی از سوی مدارس علمیه استان تهران بود. پس از دریافت آثار، مراحل کار به‌ترتیب عبارت بود از: کدگذاری، بررسی اولیه، سطح‌بندی، ارزیابی و معرّفی آثار برگزیده و شایسته تقدیر. بی‌شک در میان مراحلِ یاد شده، مهم‌ترین و حسّاس‌ترین بخش، بخش ارزیابی علمیِ آثار ارسالی به جشنواره است. پس از بررسی اولیه و حذف آثارِ فاقد شرایط، سایر آثار به نسبت نویسندگان، در پنج سطح، از هم تفکیک شدند: 1- استاد سطح یک، 2- استاد سطح دو، 3- استاد سطح سه، 4- استاد سطح چهار، 5- طلبه خارج فقه و اصول. آثار بعد از سطح‌بندی، توسط ارزیابان و داوران، مورد ارزیابی و داوری قرار گرفت.

جشنواره علاوه بر روند اجراییِ دقیق، از گروه علمیِ متخصّص در علوم دینی و حوزوی و مسلّط به اصول روش تحقیق برخوردار است. گروه علمی جشنواره، متشکّل از دوازده تن از فضلای حوزه و دانشگاه است که زمینه ارتقای علمی و پژوهشی جشنواره را فراهم می‌کنند.

مراحل ارزیابی پس از بررسی اولیه دبیرخانه، به‌ترتیب، ارزیابی‌های اجمالی، تفصیلی یک و تفصیلی دو و در صورت لزوم، داوری است. در بررسی‌ اولیه، آثار با چند شاخص عمده برای ورود به مرحله ارزیابی اجمالی راه یافتند: 1- صاحب اثر، استاد و یا طلبه خارج فقه و اصول حوزه تهران باشد؛ 2- اثر ارسالی در قالب مقاله علمی نگاشته شده باشد؛ 3- تعداد آثار، بیش از حد مجاز (5 اثر برای هر پژوهشگر) نباشد.

آثارِ فاقد شرایط اولیه برای ورود به مرحله ارزیابی، با شاخص‌های فوق از روند جشنواره خارج شدند. در این مرحله، 55 اثر، فاقد شرایط اولیه شناخته شدند و از مرحله ارزیابی اجمالی بازماندند. آثاری که دارای شرایط اولیه ورود به جشنواره بودند، در سه مرحله اجمالی، تفصیلی یک و تفصیلی دو، مورد ارزیابی قرار گرفتند. آثاری که در ارزیابی‌های تفصیلی یک و دو، بیش از بیست امتیاز اختلاف داشتند، به مرحله داوری راه یافتند. در مجموع، از میان 153 اثر، 98 اثر، مورد ارزیابی اجمالی قرار گرفتند. در این مرحله، 54 اثر توانستند به ارزیابی تفصیلی یک، راه پیدا کنند. از این تعداد نیز 31 اثر، با کسب امتیاز لازم، حائز شرایط ورود به مرحله ارزیابی تفصیلی دو شدند. لازم به ذکر است که نمره قبولی در مراحل ارزیابی اجمالی و ارزیابی تفصیلی یک، جهت ورود به مرحله بالاتر، طبق مصوّبه شورای علمی جشنواره، نمره 60 تعیین گردیده است.

در پایان، از میان 31 اثرِ راه‌یافته به مراحل ارزیابی تفصیلی دو و داوری، 8 اثر با به دست آوردن امتیاز لازم از مجموع نمرات ارزیابی‌های تفصیلی یک و دو و یا داوری، به عنوان آثار برگزیده و شایسته تقدیر معرّفی شدند. افرادِ حائز رتبه، اساتید سطوح یک، دو و سه و طلاب خارج فقه و اصول هستند و از میان اساتید سطح چهار، در این دوره، کسی نتوانست به رتبه‌ای دست یابد. برگزیدگان و شایستگان تقدیر جشنواره به ترتیب عبارت‌اند از:

سطح سه: 1- برگزیده: حجت‌الاسلام والمسلمین محسن دریابیگی، از مرکز تخصّصی قاسم بن الحسن(ع)، با اثر «نقدی بر تلقّی گنوسی از اندیشه  شیعی» / امتیاز: 5/81؛ 2- شایسته تقدیر: حجت‌الاسلام والمسلمین عباس خاکسار نوری، از مدرسه علمیه حضرت بقیه‌الله (عج)، با اثر «بررسی کثرت‌گرایی دینی در تفسیر المیزان» / امتیاز: 25/70.

سطح دو: 1- برگزیده: سید علی‌محمد هاشمی رضوانی، از مدرسه علمیه آیت‌الله مجتهدی(ره)، با اثر «نگاهی به عرفی‌انگاری عدالت و استناد به آن در سلب حجّیت از روایات فقهی» / امتیاز: 25/77؛ 2- شایسته تقدیر: حجت‌الاسلام والمسلمین رضا احمدی، از مدرسه علمیه امام حسن مجتبی(ع) شفق، با اثر «بررسی تطبیق عینی یا دینی بودن حق شرکت‌ها در قراردادهای نفتی (با نگرشی به حقوق اسلام، ایران و کامن‌لا)» / امتیاز: 25/72.

سطح یک: 1- برگزیده: حجت‌الاسلام والمسلمین میثم رستمی، از مدرسه علمیه آیت‌الله حق‌شناس(ره)، با اثر «بررسی نظر آیت‌الله خویی پیرامون شخصیت ابن‌عباس و نقد آن» / امتیاز: 5/76؛ 2- شایسته تقدیر: حجت‌الاسلام والمسلمین احمد سلامی، از مدرسه علمیه دار الحکمه، با اثر «بررسی و نقد آرای پیتر برگر در باب سکولاریزاسیون» / امتیاز: 5/74.

طلاب خارج فقه و اصول: 1- برگزیده: حجت‌الاسلام والمسلمین محمود شریفی، با اثر «بررسی تفسیر صدرالمتألهین از علم پیشین الهیِ مطرح در عرفان اسلامی» / امتیاز: 75/79؛ 2- شایسته تقدیر: حجت‌الاسلام والمسلمین مجید احمدی کچایی، با اثر «چگونگی طرح وکلا در منابع امامیِ دوره غیبت صغری» / امتیاز: 5/71.

همچنین در این دوره از جشنواره، از سه نفر از اساتید که سِمت مسئولیت، مدیریت و معاونت پژوهش مدرسه علمیه خود را دارند، تجلیل خواهد شد. شاخص اصلی در انتخاب سه فرد مذکور، تلاش شایسته ایشان جهت ارتقای علمی و پژوهشیِ اساتید و طلاب است:

1. حجت‌الاسلام والمسلمین میرهاشم حسینی؛ مسئول مدرسه علمیه آیت‌الله حق‌شناس(ره).

2. حجت‌الاسلام والمسلمین مهدی رنجبریان؛ مدیر مدرسه علمیه امام خمینی(ره).

3. حجت‌الاسلام والمسلمین علی قنبریان؛ معاون پژوهش مدرسه علمیه شیخ عبدالحسین(ره).

در پایان، ضمن تقدیر و تشکّر از اساتید و فضلایی که با حضور فعّال در جشنواره و ارسال اثر، موجب رونق جشنواره گردیدند، امیدواریم جشنواره پژوهشی علامه شعرانی(ره) در دوره‌های بعد، جایگاه اصلی خود را در فضای دانش‌محور حوزه علمیه بازیافته و به جریان پیشرفت و توسعه علمی در کشور اسلامی یاری رساند.