عنصر تحقیق و پژوهش در همه جا به صورت یک اصل در مجموعه کارها باید مورد توجه قرار گیرد(مقام معظم رهبری ) / اگر ژرف یابی و پژوهش نباشد، نتیجه اش یک جا ایستادن، درجازدن و با دنیای پیرامون خود بیگانه تر شدن است.(مقام معظم رهبری ) / بدون ژرف یابی در هیچ مقوله ای نمی توان به هدفهای والا دست یافت.(مقام معظم رهبری ) / کارهای پژوهشی حوزه باید بتواند منظومه کاملی را به وجود بیاورد تا همه نیازهایی را که حوزه متصدی آن است، و بدان اهتمام دارد پوشش دهد.(مقام معظم رهبری )
.:: کتابشناسی غلو ::.
« »
1- ابومحمد حسن بن موسی (متوفا بین سالهای 300 و 310 ق)، تعلیق سیدمحمدصادق بحرالعلوم، چاپ چهارم، نجف، مکتبه الحیدریه، 1388 ه. ق.
این کتاب قدیمی‌ترین کتاب موجود درباره فرق است که برخلاف نام آن، اختصاصی به ذکر فرقه‌های شیعه ندارد و از بعضی فرق دیگر مانند مرجثه، خوارجه و معتزله نیز سخن به میان آورده است. نویسنده یکی از متکلمان شیعه است
که در نیمه دوم قرن سوم هجری می‌زیسته و در علم ملل و نحل تحقیقات جامعی داشته است.

2- المقالات و الفرق: سعدبن عبدالله بن ابی خلف اشعری قمی (متوفای 301 ق)، تصحیح دکتر محمد جواد مشکور، چاپ دوم، تهران، مرکز انتشارات علمی و فرهنگی، 1360.
نویسنده یکی از محدثان بزرگ شیعه و از شیوخ روایی محمدبن جعفر بن قولویه است و بعضی مانند شیخ طوسی او را از یاران امام حسن عسگری (ع) دانسته‌اند. سبک کتاب و فرقه‌ها و اشخاص غالی موجود در کتاب همانند کتاب فرق الشیعه، اثر نوبختی، است و لذا به علت تشابه فراوان این دو کتاب به یکدیگر، بعضی آن دو را یک کتاب دانسته‌اند این احتمال نیز وجود دارد که منبع بخش عظیمی از مطالب دو کتاب یکسان باشد.

3- مقالات الاسلامیین و اختلاف المصلین: ابوالحسن علی بن اسماعیل اشعری (متوفای 324 ق)، تصحیح هلموت ریتر، چاپ سوم، ویسبادن دارالنشر فراتز شتاینر، 1400 ق/ 1980م.
نویسنده که بنیانگذار مذهب کلامی اشعری است، در ابتدای فرقه‌های مسلمانان را به ده فرقه تقسیم نموده است که یکی از آن فرقه‌ها شیعه است. وی آنگاه یکی از زیر فرقه‌های شیعه را غالیه می‌داند و گروه‌های زیادی را برای آن برمی‌شمرد.

4- التنبیه و الرد علی اهل الاهواء و البدع: ابوالحسن محمدبن عبدالرحمن ملطی شافعی (متوفای 377 ق)، تصحیح محمد زاهد بن حسن کوثری، بغداد و بیروت، مکتبه المثنی و مکتبه المعارف، 1388 ق.

5- الفرق بین الفرق و بیان الفرقه الناجیه منهم: عبدالقاهربن طاهر بن محمد بغدادی اسفرائینی تمیمی (متوفای 429 ق)،‌تحقیق محمد محیی‌الدین عبدالحمید، مصر، مطبعه المدنی...

6- کتاب الملل و النحل: عبدالقاهر بن محمد تمیمی بغدادی (متوفای 429 ق)، تحقیق دکتر بیرنصری نادر، چاپ سوم، بیروت، دارالمشرق، 1992 م

7- الفصل فی الملل و الاهواء والنحل: ابومحمد علی بن احمد معروف به ابن حزم ظاهری (متوفای 456 ق)، تحقیق دکتر محمدابراهیم نصر و دکتر عبدالرحمن عمیره، چاپ دوم، بیروت، دارالجیل، 1416 ق.

8- التبصیر فی‌الدین و تمییز الفرقه الناجیه عن الفرق الهالکین: طاهر بن محمد البوالمظفر اسفرائینی شافعی (متوفای 471 ق) تحقیق کمال یوسف الحوت، چاپ اول، بیروت، عالم الکتب، 1403 ق.

9- بیان الادیان در شرح ادیان و مذاهب جاهلی و اسلامی: ابوالمعالی محمدحسینی علوی، تصحیح عباس اقبال، تهران، انتشارات سینا.

10- الملل و النحل: ابوالفتح محمدبن عبدالکریم بن ابی بکر احمد شهرستانی (479- 548 ق)، تحقیق محمد سید گیلانی، بیروت، دارالمعرفه 1402 ق

11- تلبیس ابلیس: جمال‌الدین ابوالفرج عبدالرحمن بن جوزی بغدادی (متوفای 597 ق)، تحقیق سیدجمیلی. چاپ دوم، بیروت، دارالکتاب العربی.

12- اعتقادات فرق المسلمین و المشرکین: فخرالدین رازی (542- 606 ق)، تحقق دکتر محمد زینهم محمد عزب، چاپ اول، قاهره، مکتبه مدبولی، 1413 ق.

13- تبصره العوام فی معرفه مقالات الانام: سیدمرتضی بن داعی حسن رازی، تصحیح اقبال آتیانی، چاپ دوم، تهران، شرکت انتشارات اساطیر، 1364.

14- الاعتصام: ابواسحاق ابراهیم بن موسی بن محمد لخمی شاطبی غرناطی (متوفای 790 ق)، تحقیق محمود طعمه حلبی، چاپ اول، بیروت، دارالمعرفه، 1418 ق.

15- الخطط المقریزیه المسماه بالمواعظ والاعتبار بذکر الخطط والاثار: تقی الدین احمدبن علی بن عبدالقادر بن محمد معروف به مقریزی (746- 845 ق)، بیروت، داراحیاء العلوم و دارالعرفان.

16- التحفه الثنی عشریه: غلام حلیم دهلوی، لکنهو، قرن سیزدهم هجری.
این کتاب در رد مذهب شیعه و به مناسبت پایان قرن دوازدهم تاسیس این مذهب به نام التحفه الاثنی عشریه، نگاشته شده است.

17- فرهنگ فرق اسلامی: دکتر محمدجواد مشکور، با مقدمه کاظم مدیر شانه‌چی، چاپ اول، مشهد، بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی، 1368.

18- معجم الفرق الاسلامیه: دکتر عارف ثامر، چاپ اول، بیروت، دارالمسیره، 1990م.

19- جامع الرق و المذاهب الاسلامیه: ع. امیرمهنا و علی خریس، چاپ دومه بیروت، المرکز الثقافی العربی، 1994 م.

20- الفرق الاسلامیه: اسحاق بن عقیل عزوز مکی (1330- 1415ق)، چاپ اول، بیروت، دار ابن حزم، 1416 ق/ 1995 م.

21- تاریخ شیعه و فرقه‌های اسلامی تا قرن چهارم: دکتر محمدجواد مشکور، چاپ پنجم، تهران، انتشارات اشراقی، 1372.

22- بحارالانوار: علامه محمدباقر مجلسی، در جلد 25، ص 261- 364 این کتاب، پس از آنکه ابواب متعددی را پیرامون فضایل، مناقب و ویژگی‌های ائمه (ع) تحت عنوان «کتاب الامامه» می‌گشاید، باب نهم این عنوان را با گشودن زیر عنوان «باب نفی الغلو فی النبی والائه صلوات الله علیه و علیهم و بیان معانی التفویض و ما لا ینبغیان ینسب الیهم منها و ما ینبغی» به مبحث غلو اختصاص می‌دهد.

23- الصله بین التصوف و التشیع: دکتر کامل مصطفی شیبی، چاپ سوم، دارالاندلس للطباعده والنشر و التوزیع، 1982 م.

24- بین التصوف و الشیع: هاشم معروف الحسنی، چاپ اول، بیروت، دارالقلم، 1979م.

25- تاریخ الامامیه و اسلافهم من الشیعه منذ نشأه التشیع حتی مطلع القرن الرابع الهجری: دکتر عبدالله فیاض، چاپ سوم، بیروت، مؤسسه الاعلمی للمطبوعات، 1406 ق.

26- هویه التشیع: دکتر شیخ احمد وائلی، چاپ سوم، بیروت، دارالصفوف، 1414ق.

27- نشأ الفکر الفلسفی فی‌الاسلام: دکتر علی سامی النشار، چاپ هفتم، قاهره، دارالمعارف، 1977 م.

28- مکتب در فرایند تکامل: دکتر سیدحسین مدرسی، ترجمه هاشم ایزدپناه، نیوجرسی، انتشارات داروین، 1374.
اصل این کتاب با عنوان CRISIS AND CONSOLIDATION IN THE FORMATIVE PERDIOD OF SHIESLAM به زبان انگلیسی نگاشته شده و در آمریکا به چاپ رسیده است. نویسنده در این کتاب سعی در نشان دادن چگونگی تاریخ تحول فکری کلامی شیعه در سه قرن اول هجری دارد. این کتاب که در چهار بخش سامان یافته است، در بخش دوم خود به بررسی پدیده غلو با عنوان «غلو، تقصیر و راه میانه: تکامل مفهوم امامت در بعد علمی و معنوی» می‌پردازد.

29- عصای موسی یا درمان بیماری غلو: نعمت‌الله صالحی نجف‌آبادی، چاپ اول، تهران، انتشارات امید، خرداد 1380.

30- حجت‌الشیعه الکبری الشیخ المفید بین الغلاه و اهل الخلاف؛ محمد شعاع فاخر، چاپ اول، قم، منشورات الاعتصام للطباعه و النشر، 1415 ق.

31- الغلو و الفرق الغالیه فی الحضاره الاسلامیه: دکتر عبدالله سلوم سامرائی، بغداد، دارالحریه للطباعه، 1392 ق/ 1972 م.
نویسنده کتاب خود را در چهار فصل سامان داده است. وی در فصل اول به علل ظهور غلو می‌پردازد و در فصل دوم که اختصاص به فرقه‌های غالیان دارد، مباحثی همچون معنای غلو، حکم غلات و فرقه‌های مختلف غالیان در میان شیعه، خوارج، معتزله مرجئه و اهل سنت را مطرح می‌کند.

32- آراء ائمه الشیعه فی الغلاه: میرزا خلیل کمره‌ای، تهران، چاپ افست، حیدری،‌1351.
نویسنده در این کتاب درصدد رفع اتهام غلو از شیعه است و بدین منظور، روایات نهی از غلو و لعن غالیان را که از سوی معصومان (ع) وارد شده، به ترتیب تاریخ از پیامبر اکرم (ص) تا حضرت حجت (عج) ذکر می‌کند.

33- الغلو فی‌الدین فی حیاه المسلمین المعاصره: عبدالرحمن بن معلا اللویحق، چاپ دوم، بیروت، موسسه الرساله، 1413 ق / 1992 م.
این کتاب به بررسی پدیده غلو در عقاید و اعمال مسلمانان معاصر در نقاط مختلف بلاد اسلامی پرداخته است. مباحث و بررسی‌های این کتاب بسیار فراتر از بررسی پدیده غلو در میان شیعه است.

34- پژوهشی درباره طوایف غلاه تا پایان غیبت صغری و موضع ائمه (ع) در این باب؛ اسکندر اسفندیاری، چاپ اول، تهران، مرکز چاپ و نشر سازمان تبلیغات اسلامی، 1374.
این کتاب که پایان نامه کارشناسی ارشد نویسنده می‌باشد، در چهارده فصل تنظیم شده است.

35- شبهه الغلو عند الشیعه: دکتر عبدالرسول غفغر، چاپ اول، بیروت، دارالمحجبه البیضاء، 1415 ق/ 1995 م.
نویسنده از شیعیان است و کتاب خود را به نفی اتهام غلو از شیعه اختصاص داده است. کتاب در سه فصل، و یک مدخل و یک خاتمه سامان یافته است.

36- «جریان‌شناسی غلو»: نعمت‌الله صفری، فصلنامه علمی تخصصی علوم حدیث، شماره 1 پاییز 1375، ص 108- 126.

37- «ابن غضائری و متهمان به غلو در کتاب الضعفاء»: نعمت‌الله صفری، فصلنامه تخصصی علوم حدیث،‌شماره 2، زمستان 1375، ص 121- 175.

38- غالیان جریان‌ها و برآنیدها (تا قرن چهارم هجری): نعمت‌الله صفری فروشانی، چاپ اول، مشهد، بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی، 1378.
کتاب دارای یک مقدمه و چهار فصل است. در مقدمه کتاب به مباحثی همچون هدف تحقیق، پیشینه و محدودیت‌های آن پرداخته شده است.

39- براءه اهل البیت (ع) و ابتاعهم من الغلو و الغلاه: سامی الغزیری.
نویسنده در آغاز به تعریف لغوی و اصطلاحی غلو در میان فرقه‌نویسان و نیز از دیدگاه غربیها و بویژه روان‌شناسان پرداخته است.
بررسی تاریخ غلو قبل از اسلام، بعد از آن و بویژه در زمان ائمه (ع)، بخش دیگری از مطالب کتاب را به خود اختصاص داده است. در همین بخش نویسنده به تفصیل عقاید غلوآمیز در میان دیگر فرق مسلمانان همچون اهل سنت، اعم از صحابه و نسلهای بعدی، را مطرح کرده است. عقاید و باورهای غالیان و تحلیل آنها بخش دیگر کتاب است. همچنین بررسی موضع‌گیری ائمه در برابر پدیده غلو و نیز غالیان از بخش‌های مهم این کتاب به شمار می‌رود.

40- «غلو»: نعمت‌الله صفری فروشانی، دانشنامه امام علی (ع)، چاپ اول، تهران، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، 1380، جلد سوم، ص 375- 424.

نقشه سایت :: sitemap