هر اندیشه ای در بستر خاصّ جغرافیایی و تاریخی خود، ایجاد و تبلور یافته است. به عللی، برای هر ملت و بومی، مسائلی به وجود آمده است که درک عمیق و هم عرض آن برای دیگران، امری دشوار و گاه فهم ناشدنی است. خاستگاه بسیاری از مسائل فلسفی و الهیاتی را که امروزه در قالب مسائل جدید کلامی، از آن ها سخن به میان می آید، می توان در غرب جستجو نمود. مسائلی؛ چون مسئله شر، معنای زندگی، انتظار بشر به دین و بسیاری دیگر، از جمله مسائلی هستند که حاصل تحولات رخ داده در تاریخ تفکر دنیای غرب است؛ اما حوزه اندیشه، محصور در جغرافیا و منحصر به افرادی خاص نمی ماند. امروز گرچه نمی توانیم تمام مسائل فلسفی و الهیاتی جدید را بالاصاله، مسائل بومی خود بدانیم، لکن انبوه چالش ها و سؤالات مختلف، به سرعت، ذهن همه اندیشمندان را به خود مشغول داشته و آثار بعدی آن، ذهن و ضمیر عموم مردم را متأثر خواهد نمود.
مسئله انتظار بشر به دین، از جمله مسائلی است که در حوزه مباحث الهیاتی غرب و به طور جدی در قرن نوزدهم میلادی در تقابل میان موافقان و مخالفان سلطه دین و کلیسا بر گستره حیات آدمی، مطرح شد. به هر روی، این چالش فکری با همه فراز و فرود و تحولات و تغییرات خود، به حوزه اندیشگی و مباحث فلسفی و کلامی ما وارد گردید. امروز این مسئله هم چنان در ایران، در حال رشد و فربه گی است و هر کدام از اندیشمندان سعی دارند این مسئله را به نحوی روشن طرح کرده و یا محتوای آن را با بوم فکری مان، سازگار و تقریری مناسب از آن ارائه کنند. به هر حال، تأثیرات این مسئله خواه ناخواه، پس از طیّ فرآیندی، به عموم جامعه تسرّی پیدا خواهد کرد و به مسئله ای واقعی یا شبه واقعی بدل خواهد شد.
در این میان، نقش حوزه های علمیه، بسیار ضروری و بی بدیل است. به واقع، نمی توان از ورود اندیشه های ناهمگن جلوگیری نمود؛ ولی می توان با تیزبینی و آینده نگری پیش از آن که برخی ایده ها و اندیشه ها به سطح عمومی جامعه تسرّی پیدا کند و اثرات منفی ناخواسته ای بر جای گذارد، آن ایده و اندیشه را در ترازوی نقد علمی گذارد و به موقع، برای اثرات منفی احتمالی آن، چاره ای مناسب اندیشید. نشریه محفل با چنین رویکردی به مسائل الهیاتی جدید می پردازد و سعی دارد ذهن جویای طلاب جوان را با مسائل نو و البته پرحاشیه و چالش برنگیز روز آشنا سازد.
شماره 9 و 10 فصلنامه محفل، با رویکردی نوین به مسئله نیاز بشر به دین، در قالب «علمی- تخصصی» (برای نخستین بار) منتشر شد. شماره حاضر نیز به ادامه این بحث می پردازد. در این شماره تلاش شده است تا با نگاهی صریح و تخصّصی، به زوایای مختلف این مسئله پرداخته شود. لازم به ذکر است که دوازدهمین شماره فصلنامه علمی- تخصصی محفل، ضمن پرداختن به موضوع بسیار مهم «ضرورت انجام پژوهش های علمی»، پرونده ای را نیز برای چهارمین جشنواره علامه حلی(ره)استان تهران خواهد گشود. هم چنین شمارگان 13 و 14 محفل (بهار و تابستان 93) با موضوع «علم اصول و دانش های زبانی»، به مطالعه و بررسی زوایای مختلف دانش اصول و نگاهی تطبیقی با دیگر دانش های تفسیری و زبانی، اختصاص خواهد یافت.
فلسفه علم اصول فقه، بررسی سیر تاریخی تطوّر علم اصول فقه (فرایند توسعه و تکامل)، بررسی مبانی معرفت شناختی و ساختارهای علم اصول، بررسی و نقد دیدگاه های مختلف در رابطه با ماهیت و جایگاه علم اصول، علم اصول و نسبت آن با کلام و فلسفه، بررسی کارکردهای علم اصول در فقه و دیگر علوم اسلامی، بررسی تطبیقی علم اصول و علوم جدید (زبان شناسی- هرمنوتیک- فلسفه تحلیلی)، علم اصول به مثابه منطق فهم دین (امکان پذیری ارائه مدل فهم دینی، ظرفیت ها و کاستی ها)، آشنایی با جغرافیای علم اصول، موضوعات و مسائل، بررسی مهم ترین چالش های پیش روی مباحث علم اصول، بررسی تخصّصی موضوعات و مسائل علم اصول، نقد و بررسی شیوه های رایج آموزش علم اصول فقه، اهمیت و کاربرد علم اصول، آینده علم اصول فقه (کارکردها و کاستی ها- لزوم باروری دوباره)، بررسی و معرفی مهم ترین منابع مطالعاتی علم اصول، از جمله موضوعاتی هستند که در قالب گفتگو، مقاله، یادداشت، دیدگاه، مباحثه، معرفی کتاب، گزارش نشست، گزارش مقاله و بیانات، بدان ها پرداخته خواهد شد. موضوعات پیش روی فصلنامه علمی- تخصّصی محفل در شماره های آتی نیز عبارت اند از: 1- عرفان راستین و عرفان كاذب، 2- فقه حکومتی، 3- احیای اندیشه دینی، 4- اخباری گری در آموزه های دینی، 5- هنر دینی.
در پایان، ضمن تشکر و قدردانی از ارسال آثار و همکاری فضلا و طلاب استان، با هیئت تحریریه و دبیرخانه منشورات، امید است فصلنامه محفل، مورد توجه و عنایت مراجع عظام، به ویژه مقام معظم رهبری(دام ظله) قرار گرفته و معظم له، ما کمترین ها را به حضور در محفلی صمیمانه بپذیرند