اشاره
حجت‌الاسلام والمسلمین علیرضا علیپور فرزانه، در سال 1355 در تهران به دنیا آمد. پس از اخذ دیپلم تجربی، در سال 1371، تحصیلات حوزوی را در مدرسه علمیه آیت‌الله ایروانی آغاز نمود و سطح را به اتمام رسانید. از اساتید وی می‌توان حجج اسلام افخمی، ابراهیم‌زاده، موحدی، هاشمی، رضایی، صادقی و خلخالی را نام برد. او همچنین از سال 1379، به تدریس دروس مختلف حوزوی در مدارس علمیه باقرالعلوم(ع) و آیت‌الله ایروانی پرداخت. تخصص علمی حجت‌الاسلام علیپور از میان علوم مختلف حوزوی، ادبیات عرب است. عمده تدریس‌ها و تحقیقات وی نیز طیّ سال‌های مختلف، بیشتر در ارتباط با این دانش بنیادین صورت گرفته است.
***
التعریف:
إنما الدین هو الحقائق اللتی العمل بها ضامن من السعاده الدنیویه و الأخرویه للإنسان فی البعد الفردی و الإجتماعی.
حقیقه الدین: إنما الدین المقبول عند الله الإسلام فقط و لا غیر؛ کما أشار إلیه جلّ جلاله فی الآیه الشریفه و المراد من الإسلام هو الإسلام الناب الذی عباره عن الشیعه الإثنتی العشریه.
تلخیصٌ من مضامین استدلال الإستاذ الشهید المطهری أعلی الله مقامه فی هذا المقال؛ أی الإحتیاج و الأنتظار: إنما بعد قبول النشئه الآخره بالإستدلالات المربوطه، إعتقدنا قطعاً و یقیناً أن علم البشر و عقله لایکتفی للتحقیق فی مسائل الآخرهِ و لایمکن تشخیص موجبات السعاده الأخرویه أو خسرانها بالعلم و العقل. و فی المثال: مجهولٌ مسائل عالمٍ بعد الموت للبشر الحاضر مع الکمال النبی للعلوم التجربیه و شیوعها جداً و لایمکن اثباتها أو نفیها کاملاً بالطریق العلمی و الأسلوب العقلی؛ فلهذا معرفه الدین فی مجری صحیح؛ أی الأنبیاء و الرسل و الأئمه (علیهم السلام)، من ضروریات البشر و احتیاجاتها المسلّمه.
من منظر القرآن الکریم، غایه الأهداف لإرسال الرسل للبشر أمران: الأول: معرفه الله تعالی و التقرّب إلیه و الثانی: إقامه العدل و القسط فی الجوامع. و معلوم البته أن هدایه الإنسان و سعادته و نجاته و صلاحه یمکن بالدین الصحیح فقط.
آثار الإعتقاد بالدین من منظره رحمه الله: الأول: البهجه و الإنبساط و الرجاء و الثانی: البصیره المتعالیه و ضیاء القلب و الرؤیه لنور الحقیقه و الثالث: الرجاء بالغایه المطلوب؛ فعلی هذا إنما الدین یوجب الإصلاح فی الروابط الإجتماعیه بقوانین العداله اللتی یدعو لها و موجب لأنس القلوب و الوحده بینها و موجب لقله الآلام و حفظ قوی الإنسانیه.
فوائد الدین بلحاظ العلوم التربیتیّه و الروحانیه: 1- الدین ینشد المعنا و الروح للحیاه مع الآلام الکثیره؛ 2- الدین یسلّح الإنسان لفلسفه الحیاه و ینوّر العقل تنویراً لازماً؛ 3- الذین یؤکّد علی اراده الإنسان و یقوّیها حتی تسلّم الإراده للعقل و تکون تابعَه محضاً؛ 4- الدین یتحقق الإحتیاجات الأصلیه و الأصیله للروح من العشق و البقاء و... (نقل من میلتون یینجر)
الفوائد الأخری للدین: الف) الفردیه: 1- راحه القلب؛ 2- قوه الروح؛ 3- حفظ النفس و صیانتها. ب) الإجتماعیه: 1- الألفت و الوحده و الإتحاد و المحبه بین القلوب و الأنفس و الطبقات؛ 2- صیانه الأنفس من الشراره و الأذی للأغیار؛ 3- التعاون و المساعده و الصوت الواحد للخیر و الحق.
سؤال: لماذا و کیف یقدر الدین علی إیجاد الروح و المعنی لحیاه الإنسان مع الآلام الوافره؟
جواب فلسفی: الدین یُری للإنسان رؤیه العالم بنحو و سطح و ساحه لایقدر الفهم و العقل علیها و یبیّنها تبیاناً و من جهه أخری یقولون إن أمورا و أشیاء ماورائیه لایدری بالعلم و العقل؛ فعدم البیّنه العقلیه لوجودها لیس دلیلاً علی عدم وجودها. فالدین متکلّف و ضامن و مبیّن لها و لترسیم حقایقها.
معانی الدین: الف) فی منظر القرآن الکریم: 1- الجزاء؛ 2- الطاعه و العبودیه؛ 3- الملک و السلطنه؛ 4- الشریعه و القوانین؛ 5- المله؛ 6- التسلیم؛ 7- الإعتقاد. ب) فی منظر الأحادیث الشریفه: وصف الدین بأرکانها و خصوصیاتها: 1- الإیمان؛ 2- قلبیّتُه؛ 3- المعرفه؛ 4- الولایه؛ 5- حسن الخلق؛ 6- النور و العزّه؛ 7- طلب العلم؛ 8- رکن الحیاه و... ج) فی منظر علم الکلام: لایوجد له تعریف واحد فلإختصار تعاریفها یقال إنه عباره من دائره من العقائد و الأخلاق و القوانین تکون لإداره امور الجوامع البشریه و تربیتها حقاً کانت أو باطلاً أو مشوباً. و بدیهی أن الحق من الدین ما کان من عند الله و الباطل و المشوب منه ما کان من عند غیر الله؛ فلهذا نقول الدین یشمل کل شئونات الإنسان الفردیه و الإجتماعیه و الدنیویه و الأخرویه و یجب عن الإحتیاجات الأصلیه للبشر.
إنتظار البشر من الدین: 1- الهدایه و العنایه و الروح؛ 2- طلب الحقائق الأصلیه و طلب الکمال؛ 3- التبیین لکل الأبعاد الإنسانیه من العقلانیه و إحساسیه و العاطفیه و الفطریه و الغریزیه و المادیه و المعنویه و المعرفه.
ضروره الدین: إنما خلقه الإنسان فی هذا العالم من الله عزّوجل لیس لغواً و عمیاناً و لیست بلاغایه مراد و ساحه الله تبارک و تعالی منزّه منها و یعلم من الآیات و الروایات أن الغایه الأصلیه لخلقه الإنسان هو الکمال و تحصیل العلم و الفضائل و الدرجات العلی و المقامات العلّیه و الوصول بها یستلزم الأحکام و القوانین و الشریعه الجامعه بنحو یحفظ حقوق الإنسان الفردیه و الإجتماعیه و یوجد الحرّیه و الروح و العداله و یری طریق الکمال و السعاده و معلوم أن هذه الأمور المذکوره لاینشد بالعقل القاصر و العلم الناقص.