اقتراحی برای حوزه علمیه استان تهران



جشنواره پژوهشي علامه شعراني(ره)، مولود مشروع تفکّري است که طيّ روزها، ماهها و سالهاي اخير در معاونت پژوهش حوزه علميه تهران نهادينه شده است. معاونت پژوهش، اين افتخار را دارد که با هدف تحقّق جنبش نرمافزاري در نهاد حوزه علميه، گامهاي عملي در راستاي نهادينه کردن فرهنگ پژوهش در ميان اساتيد، فضلا و طلاب برداشته است. بررسي کارنامه پژوهشي معاونت مذکور؛ اعم از انتشار فصلنامه علمي- تخصّصي محفل، تأسيس دبيرخانه منشورات و حمايت از نشريات مدارس علميه، برگزاري چند دوره موفّق جشنواره علامه حلي(ره)، برگزاري پي در پيِ کلاسهاي روش تحقيق و حضور اساتيد جهت آموزشِ پژوهش در مدارس، انتشار چندين کتاب با محوريت روش تحقيق، و اقداماتي از اين دست، گواهي آشکار بر مدّعاي مذکور است. اکنون در طليعه سال 1394 خورشيدي، معاونت پژوهش حوزه علميه استان تهران، با دو رويداد جديد در عرصه پژوهش روبهروست: 1- جشنواره پژوهشي علامه شعراني(ره)؛ 2- فصلنامه علمي- پژوهشي مطالعات دين.


در زمستان سال 1392 خورشيدي که اين بنده، برگزاري جشنواره علامه شعراني(ره) را براي اساتيد و فضلاي حوزه علميه تهران، به معاونت پژوهش حوزه علميه استان تهران پيشنهاد کردم و نام بزرگمردي چون حضرت علامه ذوفنون و ابوالفضائل، ابوالحسن شعراني(ره) را به عنوان نام پيشنهاديِ جشنواره معرّفي نمودم، تصوّر نميکردم که اين جشنواره در نخستين سال حضور خود در جمع حوزويان، اينچنين از سوي متصدّيان امر در مرکز مديريت حوزه علميه استان تهران و نيز اساتيد و فضلاي اهل قلم حوزه، مورد استقبال قرار گيرد. بر اين اساس، در همين جا و در ابتداي کلام، جا دارد که از آيتالله رشاد، رئيس شوراي حوزه علميه استان تهران و آيتالله خسروشاهي، مدير وقت و حضرت حجتالاسلام و المسلمين غفوري مدير فعلي و همچنين حجتالاسلام والمسلمين سماوات، معاون پژوهش حوزه علميه استان تهران که با همراهي و همکاري بيدريغ خويش، در تحقّق بهينه اين جشنواره، به برگزارکنندکان جشنواره ياري رساندند، و همچنين از اساتيد و فضلايي که با ارسال اثر و همفکري و همياري خود، بر رونق جشنواره افزودند، کمال تشکّر و قدرداني را داشته باشم.


فلسفه برگزاري جشنواره علامه شعراني(ره)، چيزي جز حرکت در مسير دانشافزايي و تعالي پژوهشي نيست. آنچه در اين مسير، فراچنگ حوزه علميه تهران ميآيد، شناسايي اساتيد و فضلاي اهل قلم حوزه علميه است؛ کساني که ميتوانند فروزانگر چراغ حال و آينده علميِ کشور اسلامي و جامعه جهاني باشند. اساساً انتخاب نام علامه شعراني(ره) نيز براي جشنواره، با اين تفکّر صورت گرفته است. علامه شعراني(ره) که مکتب فکريِ تهران با نام او گره خورده است، نهتنها جامع علوم عقلي و نقلي بود، بلکه انديشه او مکتبساز شد و تأثيرات بسياري را در سير تأمّلات حِکميِ پس از خود بر جاي گذاشت. آنچه شعراني را شعراني کرد، تنها مجموعه داشتههاي ذهني او نبود؛ سير مطالعاتي وي و حوزه درس و مکتب فکرياش و شاگرداني که نهفقط تعليم، بلکه تربيت نمود، از علامه شعراني(ره)، انديشمندي کمنظير در حوزه علوم اسلامي در عصر حاضر ساخت.


پژوهش را در تاريخ علمِ اسلامي، فراز و نشيب، بسيار بوده است. اکنون که ميراث گرانقدر گذشتگان به ما رسيده است، اين وظيفه ما در محافل حوزوي و دانشگاهي است که اين بار امانت را به دور از شوائب، به دست آيندگان برسانيم. اين شايد مهمترين وظيفه جشنوارههايي از جنس جشنواره علامه شعراني(ره) باشد. جشنوارههاي علمي چنانچه به راهبرد کلان خود در مسير ارتقاي دانش و افزايش مسائل علمي نينديشند، عملاً ثمرهاي در بر نداشته و جز صَرف هزينههاي بيهوده، هيچ حاصلي نخواهند داشت. بنابراين ضروري است غير از برگزاري جشنواره، به فرهنگسازي پژوهشي نيز در برنامههاي کوتاهمدّت و بلندمدّت، توجّه ويژه شود. حوزههاي علميه در قم، تهران و ساير شهرها اگر ميخواهند اتفاقي در عرصه پژوهشهاي حوزوي بيفتد، بايد نگاه جامعتري بهلحاظ سختافزاري و نرمافزاري، به فرآيند پژوهش داشته باشند و تنها به برگزاري چندين همايش و جشنواره و... بسنده نکنند.


در پايان به عنوان دبير علمي جشنواره، بر خود لازم ميدانم از حمايتها و زحمات بيدريغ معاون پژوهش حوزه علميه استان تهران، دبير و مسئولين اجرايي جشنواره، تشکّر کنم. همچنين با احترام، نهايت سپاس را نسبت به اعضاي گروه علمي جشنواره، اساتيد و دوستان خويش، که عمده بار علمي جشنواره بر دوش ايشان بود، ابراز ميدارم. بر حسب ادب و تکليف، اسامي آنها را يک به يک برميشمارم: حجج اسلام دکتر محمدحسين توانايي، علياکبر رضايي، مجتبي گودرزي، سيد مسعود موسوي شبستري و آقايان دکتر بهزاد حميديه، سيد علي شمسي، عبدالحميد مرادي، مسعود فهامي، يونس تسليمي و علياصغر درليک.