آموزش پژوهش محور

با توجه به اينکه در سالهاي اخير، مسئولين پژوهش حوزهها، خصوصاً حوزه تهران، عنايت ويژهاي به پژوهش کردهاند، لازم است آسيبشناسي لازم در مباحث مربوط به پژوهش صورت گيرد. يکي از مباحثي که شايد در ميان حوزهها از ديگر مباحث مربوط به پژوهش، کمتر به آن اهتمام شده، توجه به آموزش صحيح و پژوهش محور، بهعنوان مقدمه پژوهش است. منشأ برخي از ايراداتي که ممکن است به بسياري از طلاب در اصل نوشتن مقاله گرفته شود، نوع آموزشي است که حوزهها به طلاب ارائه ميدهند. در اينجا اين سؤال جدي مطرح است که چرا بسياري از طلاب تمايلي به انجام تحقيقات علمي ندارند؟ شايد يکي از مهمترين عوامل آن، همين کيفيت و نوع آموزش غير صحيح در  بسياري از حوزههاي علميه است.

 البته شايان ذکر است که پژوهش وآموزش، با يکديگر رابطهاي دو سويه دارند؛ يعني هر مقدار که به آموزشِ پژوهش محور و متناسب با مقاطع مختلف تحصيلي، اهميت داده شود و راهکارهاي مناسب براي اجراي صحيح آن اجرا شود، امّا به نفس پژوهش، کمتر توجه شود، باز هم در طول زمان، اين آموزش، سير نزولي خواهد داشت و طراوت و دقت علمي در محيطهاي آموزشي رو به کاستي خواهد رفت.

بايد روحيه پرسشگري را در طلاب نهادينه کرد. بايد به آنها آموخت در هر مسالهاي که ذهنشان را درگير ميکند، سؤال کنند. و البته به مرور زمان، خوب سؤال کردن را به آنها آموخت. در مرحله بعد بايد آموخت حتي در مسائلي که دغدغهاي در ذهنشان ايجاد نکرده، تأمل کنند و به لوازم آن بينديشند تا استفهام و پرسش، بهعنوان مرحله اوّل پژوهش برايشان ايجاد شود. زماني که در ذهن و نهاد طلبه، پرسشگري نهادينه شد، عملاً مسألهسازي هم اتفاق ميافتد. در مراحل بالاتر، بايد آموزش داد که چگونه سؤالات خود را به مسأله تبديل کنند. اگر بر اين روش اصرار بورزيم، قطعاً فوائد فراواني بر آن مترتب است.

اميد است با طي اين فرايند و برگزاري چنين کارگاههايي، سطح علمي و پژوهشي طلاب، ارتقا يافته و عرصه دانش پژوهي و اثرگذاري علمي  براي حوزهها بيش از پيش فراهم گردد.