در باب ضرورت مطالعه و پژوهش
پژوهش، تلاش علميِ روشمندي است تا از طريق آن، بتوانيم پاسخي مناسب براي حل مسائل خود بيابيم و يا دست کم، بدان نزديک شويم. بي توجهي به پژوهش، بي توجهي به تلاش براي پاسخ به مسائل اساسي زندگي، و درواقع، بي توجهي به زندگي است. اين بي توجهي، ناشي از نازل بودن و يا رکود سطح آگاهي و معرفت و يا ناشي از شرايط خاص رواني، اقتصادي، سياسي و... است. به هر روي، چنانچه زندگي براي ما معنادار است، و چنانچه نيازمنديم که بدانيم چگونه بايد در قواره يک مسلمان زندگي کنيم، بايد مستمراً، براي بهبود اوضاع آن بکوشيم. نوع و عمق آگاهي و معرفت ما، و نوع رويکرد ما به زندگي، نقشي فعال و اساسي در کشف مسائل و احساس نياز بيشتر براي پاسخ به آنها دارد. اين مسائل، الزاماً مسائل جديد و نوپديد نيستند؛ بلکه بسياري از آنها مسائلي هستند که به وجود آنها، اندک توجهي نداشته ايم. هر قدر بر عمق و گستره آگاهي هاي علمي ما افزون گردد، بر وجود مشکلات و مسائلي عميقتر و البته در نگاه ابتدايي، ناپيداتر، واقف مي گرديم؛ مسائل و مشکلاتي که حل آنها، تأثيرات سرنوشت سازي بر عميقترين لايه هاي زندگي ما خواهد گذاشت. پژوهشهاي علمي، راهي است که چگونه زيستن ما، و در نهايت، فرهنگ را سامان خواهد داد و به ساخت تمدني غني و قويم، رهنمون ميگردد. همه اندوخته دانش و معارف اسلامي که امروز در اختيار ما قرار گرفته، مرهون پژوهشهاي بسياري است که تاکنون، توسط انديشمندان مسلمان، انجام گرفته است. الزام به ارتقاء و گسترش علم و دانش و ضرورت رونق پژوهشهاي علمي بر پايه آنها، در شرايط فعلي، براي ما ايرانيان مسلمان، بسيار حياتي و ضروريتر از همه دوره هاي تاريخي است. هرگونه تلاش براي ارائه الگوي زندگي اسلامي، بدون توجه جدي به ضرورت انجام پژوهش هاي عميق علمي در حوزه هاي مختلف علوم اسلامي و انساني، کاملاً بي معني و بي ثمر خواهد بود. فقر علمي، اساسي ترين مشکل ما براي وقوف به مسائل واقعي و کشف مسائلي جديد است. فقر علمي، ناشي از عدم اهتمام به مطالعه مستمر، عميق و روشمند است. در بخشي از جامعه علمي ما، مطالعه، عنصر و گوهري فراموش شده است. هر روزه، شاهد توليد آثار علمي متعددي هستيم؛ اما اين آثار، به چه ميزان، ناظر بر مسائل جدي است، تا چه ميزان براي پاسخ به آنها تلاش شده است و تا چه ميزان، بر دانشي عميق، وثيق و روزآمد استوار شدهاند؟ ما براي کسب آگاهيهاي بيشتر، وقوف به مشکلات و ايجاد مسائلي عميق، راهي جز مطالعه نداريم. بسياري از آثار علمي ما، بيش از آنکه از بکار نبردن روشهاي مناسب، رنج برند، از فقر علمي رنج ميبرند. هر روز، بر انبوه پرسشها و چالشهاي علمي، معرفتي و اخلاقي افزون ميگردد و حوزههاي علميه به عنوان اصليترين نهاد و سازمان ديني و معرفتي، بايد پاسخگوي اين نيازهاي جدي بوده و براي آينده نيز طرحريزي نمايد. اين، نه تنها يک وظيفه است، بلکه حوزه علميه بايد بکوشد انجام صحيح اين وظيفه را با قوّت، بر عهده خود نگاه داشته و همواره بر آن اهتمام ورزد. وظيفه توليد و ترويج علوم اسلامي و علوم انساني، بر دوش حوزههاي علميه بوده و هست و توليد علم، جز با انجام پژوهش هايي که بر مبناي مطالعاتي عميق و دقيق بنا شده، صورت نخواهد گرفت.

نگاهي به آثار علمي چهارمين جشنواره علامه حلي(ره)
با برنامه ريزي و برگزاري کلاسها و کارگاههاي روش تحقيق و روش نگارش مقالات علمي، که توسط معاونت پژوهش استان و با همت و همکاري مسئولين محترم مدارس علميه صورت گرفت، آثار علمي ارسالي به چهارمين جشنواره، نسبت به دوره هاي پيشين، از نظر رعايت ساختار و معيارهاي شکلي و روشي، به خصوص در بخش مقالات، بهبود قابل ملاحظه اي يافته است. در بخش محتوايي نيز، گرچه آثار اين دوره از جشنواره، همچنان در مسائلي چون: توجه به مسائل و منابع جديد، گستره موضوع تحقيق، توجه به مسئله محوري و کاربردي بودن، رعايت اخلاق پژوهشي، تنظيم مناسب مستندات، تحليل، تبيين، تطبيق و نقد منطقي و روشمند اطلاعات، ارائه استدلالهاي مناسب و قوي و ارائه دستاوردي واضح و مشخص، با مشکلاتي نسبتاً جدي مواجه است، با توجه به اينکه ارزيابي آثار در اين دوره، با سختگيري بسيار بيشتري نسبت به دوره هاي گذشته انجام شد، به نظر مي رسد، روند رو به رشدي طي شده باشد. البته اين روند، در مجموع، به کندي صورت مي گيرد و چندان رضايت بخش نيست. از اين رو، مجموعه علمي و برنامه ريز معاونت پژوهش استان تهران، راهي دشوار و صد البته ضروري براي رفع مشکلات اساسي و ارتقاء کيفيت محتواي آثار و فعاليتهاي علمي طلاب، پيش روي خود دارد که بايد به سرعت آن را طي نموده و به رفع مشکلات آن، اهتمام ورزد. بحمدالله، برخي آثار علمي طلاب در چهارمين جشنواره علامه حلي(ره)، بسيار اميدوارکننده، قوي و نويد بخش آيندهاي درخشان بود.