به گزارش خبرنگار معاونت پژوهش حوزه علمیه استان تهران، حجت الاسلام والمسلمین دکترهمتی معاون پژوهش حوزه علمیه امام رضا (ع) ودبیرگفتمان سازی دبیرخانه حوزوی الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت خبر از از برگزاری نشست الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت در حوزه علمیه ابو طالب (ع) داد.

بر اساس این گزارش دکترهمتی درادامه سلسله جلسات وپیش نشست های همایش پیشرفت ازمنظر قرآن وحدیث که درحوزه علمیه حضرت ابوطالب (ع) تهران برگزارشد، بابیان این مطلب که قاعده نفی سبیل که از درون فقه بیرون آمده و براساس مبانی قرآنی مطرح شده است مدل مبارزاتی انقلاب اسلامی است؛ عنوان کرد: با مطالعه تاریخ اسلام می بینیم گاهی اوقات ائمه اطهارعلیهم السلام مطالبی را به یاران و اطرافیان خود بیان نموده اند که مورد بی توجهی آنها واقع شده و مدتی بعد نیز ضربه ای ازناحیه این بی توجهی به مکتب تشیع و جریان حق وارد شده است که نمونه آن جریان کربلاست.

وی ادامه داد: گاهی برخی منابر ما تبدیل به سنت شده و فقط قراراست یک منبر و یک عزاداری واقع شود و تمام. یعنی قرارنیست در زندگی ما اتفاق خاصی بیفتد. ما دراین بحث نسبت به فرمایشات حضرت آقا و توجه مسئولان کشور کاری نداریم اما دردین ما فرد فرد ما نسبت به امر ولایت تکلیف داریم به این معنا که نگاه ما نگاه سازمانی و نهادی نیست و مدل ارتباطی امت با امام براساس شخص است که بعد منجر به نهاد می شود.

دکترهمتی افزود: مقام معظم رهبری درخصوص بیداری اسلامی، پیچ تاریخی که امروز درآن قرار گرفته ایم و الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت و بسیاری موارد دیگر بیانات مهمی را ایراد فرموده اند و لذا فهم مفهومی و تحلیل این موضوعات درنگاه فردی و اجتماعی، برای حوزویان مهم و اساسی است.

این پژوهشگرحوزوی خاطرنشان کرد: تکنولوژی امروز برآیند اندیشه دیگران است و در ارتباط  با اسلامی کردن آن باید جنبه های متعددی را بررسی کنیم. اگرقائل به این هستیم که فکرما متفاوت از دیگران است لاجرم درمقام تمدن سازی هم به یک فکر واندیشه مناسب برای مقابله با چالش های تمدنی دیگران نیازداریم. وی با بیان این که رقبای الگویی ما در دنیا سعی در جایگزین کردن اسلام مد نظر خودشان هستند، گفت: درمدل ترکیه ای دشمنان به شدت به دنبال آن هستند که اسلامی نوین تعریف کنند که با لیبرالیسم چالش نداشته باشد، البته مدل مالزی، مدل قطری وعربستانی و مدل داعشی که برگرفته ازتفاسیرغلط ازدرون اسلام است نیزسعی دارند خود را به عنوان الگویی جایگزین مطرح نمایند. دکترهمتی با اشاره به لزوم تبیین ثابت ها و متغیرها براساس مقتضیات زمانی ومکانی گفت: به لحاظ تاریخی برخی مفاهیم ریشه ای دردین ندارند. مثلا اوقات فراغت درسنت ما نیست واین مفهوم را سبک زندگی جدید امروزبه وجود آورده است. یا چالش حقوق زنان که درسبک زندگی امروزی مسائل مرتبط با زنان متفاوت با سنت و گذشته است.

وی ادامه داد: درفضای تبادل اطلاعات نیز بحث دسترسی و سهولت اخذ اطلاعات و تبادلات در فضای بین المللی درتاریخ گذشته بشری سابقه نداشته است لذا باید دید این اتفاقات چه تأثیری برای نسبت دین شناسی ما دارد و آیا تمامی گزاره های دین درهمه زمان ها و مکان ها ثابت است یا با تحول زمان گزاره ها هم دچار تحول می شوند و اگرمی شوند شاخص های این تحولات چیست که در واقع حوزه های علمیه پاسخ گوی این پرسش ها باشند.

حجت الاسلام والمسلمین همتی با تشریح و بررسی اتفاقات دوران مشروطیت درنسبت با شیعه و تاریخ انقلاب گفت: گفته می شود بهائیت کاراستعماراست اما استعمار درنقطه هایی ورود می کند که زمینه ها وبسترهایش فراهم باشد و لذا درآن دوره که مرزهای ایران با دنیای خارج بازشده و بسیاری افراد با مسافرت به خارج دیدند که ساختارهای حاکمیتی و زندگی اجتماعی درآن سوی مرزها تغییر یافته است، خلاء متغییرات دین برای زندگی در دنیای جدید نمایان شد.

وی دربیان نمونه هایی از تغییرات و سبک زندگی که پس ازآن دوران به وجود آمد، اظهارداشت: تا قبل ازآن دوره ائمه جماعات منبع مورد وثوق و اطمینان مردم برای جمع آوری پول ها بودند ولی امروزساختاری به نام بانک ورود کرده و این ها را جمع کرده است وباید دراین رابطه جدیدی که مردم با نظام بانکی و سایرمظاهرتمدن غربی بوجود آمده درقالب دین متغیرات را تحلیل، تبیین وعرضه نمائیم.

حجت الاسلام همتی افزود: دراین بن بست دین شناسی بود که جریان افراطی و منحط بهائیت شکل گرفت و ادعای پیامبری نمود و درمباحثی مثل حقوق زنان کشف حجاب نمود ودرکنارآن نیز می توان به جریان تحجرو اخباری گری به وجود آمد.

وی اضافه کرد: مثلاً درصنعت جدیدی به نام بیمه یکی ازبزرگان که مورد اهتمام حوزه های علمیه هم هست بیمه را حرام اعلام نمود. یا با ورود دوش برای حمام بسیاری افراد دوش نگرفته و برای غسل کردن به خزینه می رفتند. واین مواجهات هنوزهم وجود دارد و برخی می گویند مدرنیته با روایات دینی ما سازگارنیست.

حجت الاسلام والمسلمین با اشاره به موارد دیگری که آن دوران اتفاق افتاد،گفت:دراواخردوران مشروطه جریان دین وحوزه های علمیه سرکوب و نفی شد و امثال میرزا ملکم خان درایران، آتا ترک درترکیه و امان اله خان درافغانستان سردمدارجریان های لائیکی بودند که می گفتند پیشرفت در تضاد با دین است و جدی هم وارد شدند و کشف حجاب و سرکوب روحانیت را اجرا کردند. وی گفت: جریان وهابیت نیزادامه همان جریان تحجرات است چراکه می گوید اگراسلام می خواهد پیشرفت کند دوباره باید به دوران گذشته تمدنی خود بازگردد و جریان خلفائیت احیاء شود.

معاون پژوهش حوزه امام رضا علیه السلام تهران با بیان این که درهمان دوره مشروطه جریان اصول گری درمقابل اخباری گری به وجود آمد، یادآورشد: مرحوم بهبهانی نماینده آن جریان بودند. این جریان براساس اصول و فقه که زائیده دوره گذر از اصول کلامی و جریان اخباری است، قواعدی را طراحی می کند که به نوعی معاش مردم درآن درجریان است و بحث اصل برائت دربرابرحرمت و قاعده عسر و حرج ازجمله آن هاست.درواقع فقه و اصول درمواجهه با بسیاری مسائل و درنسبت با مردم کارآیی دارند یعنی درزندگی مردم نقش اساسی ایفا کرده و بن بست ها را حل می کنند.

وی افزود: مرحوم نائینی درهمان اواخردوران مشروطیت کتابی درارتباط با ولایت نوشت که متعلق به همین دوران اصول گرایی است و براساس فلسفه و اصول نسبت ما با تغییرات و چگونه بودن حاکمیت را تبیین می کند.

حجت الاسلام دکترهمتی درخصوص قاعده نفی سبیل گفت: قاعده نفی سبیل فقهی است که تبدیل به جریان سیاسی شد وآن زمان برعلیه روسیه و بعداً دردهه های 20 و 30 علیه استعمارانگلیس و امروزبه عنوان یکی ازمبانی مبارزاتی انقلاب اسلامی دربرابر استکبارجهانی مطرح است.

معاون پژوهش حوزه علمیه امام رضا علیه السلام تهران با انتقاد ازحضورتفکراخباری گری درحوزه تصریح کرد: امروزجریان اخباری گری هم چنان در روح و روان حوزه دارد کارمی کند به همین خاطر است که گاهاً استدلال هایی درمورد ورود دین به عرصه سیاست مطرح می شود و می گویند فلان شخص روحانی درعرصه سیاست می طلبد ورود کند یا خیر. یعنی برای این که مبنای استدلال خود را بیان کنید باید برگردید به گذشته تاریخی بدون درنظرگرفتن اقتضائات زمانه.

دکترهمتی ادامه داد: دررساله های عملیه ما رابطه کارگروکارفرما، قواعد شرعی بانک داری و بسیاری مسائل باید مطرح شده و متغیرات تبیین شود فقه ما براساس فردگرایی نوشته شده بود و مسائل اجتماعی نداشت، درباب طهارت و صلاة حتی درکوچک ترین جزئیات درفقه تورم یافته اما درمسائل سیاسی، اجتماعی و تربیتی نیازمند ورود جدی است. البته درنظامات تربیتی، فقه سیاسی و رسانه امروز برخی بزرگان حوزه ورود کرده و کاررا شروع کرده اند.

وی افزود: اسلامی سازی ادارات نگاه گزاره داشته است.نظام بانکداری درتعارض با روح اسلام است وتنها درتک گزاره ها پاسخ گوی برخی مسائل هستیم.به نگاه کلان نیازداریم. استفتائات براساس یک گزاره است مثلاً یارانه ای که تبدیل به دغدغه 70 میلیون نفرجمعیت ایران شده است دریک گزاره جواب می گیرد اما نگاه کلان درآن وجود ندارد.

این پژوهشگرو محقق حوزوی اضافه کرد: دربحث تبلیغ نیزهمین گونه است یعنی درموضوع الگوی تبلیغی انقلاب اسلامی بایستی منبرهای امروزما با منبرهای دهه 30 و 40 و یا حتی منابر دهه های 70 و 80 متفاوت باشد و لذا این جاست که حضرت آقا می فرمایند که تبلیغ و مفهومی که دردوره حاکمیت اسلامی ازمتون دینی برداشت می شود کاملاً متفاوت با تبلیغ دینی است که دردوره طاغوت بوده است. وی با اشاره به تحلیل های متفاوتی که می توان ازیک بحث دینی داشت، گفت: درمدل برداشتی از احکامی مثل جهاد با نفس، گاهی ما آن را درنفس شخص، گاهی درساختارقدرت سیاسی و گاهی هم درساحت جهانی آن را تحلیل می کنیم. امام خمینی(ره) وقتی می فرمایند آمریکا شیطان بزرگ است این شیطان همان پارامترنفسی است که درساحت تمدنی و جهانی تجلی پیداکرده است که مااین نگاه را نداریم.

حجت الاسلام والمسلمین دکترهمتی با بیان این که بحث اقتضائات زمان و مکان اندیشه های حضرت امام (ره) را مطرح می کند که امروزدر حوزه مغفول مانده است، اظهارداشت: این امرجواب این پرسش است که دین چگونه می تواند در تغییرات زمانه الگویی برای مردم ارائه دهد یا بحث ثابتات و متغیراتی که شهید مطهری مطرح نموده اند درهمین راستاست.