اشاره:
آیت الله محمّد محمّدى نیک مشهور به رى شهرى در آبان 1325 هجرى شمسى در شهررى در خانوادهاى متدیّن دیده بهجهان گشود. وى پس از پایان تحصیلات ابتدائى در سال 1339 هـ . شمسى وارد حوزه علمیه شهررى (مدرسه برهان) شد و در سال 1340 براى ادامه تحصیل به قم رفت و تا پیروزى انقلاب اسلامى مدارج تحصیلى و تدریس را در حوزه علمیه قم طى کرد و از محضر حضرات آیات عظام محمدعلى اراکى، حسین وحید خراسانى، على مشکینى، جواد تبریزى، سید محمدرضا گلپایگانى و مرتضى حائرى، بهره گرفت. تألیفات متعددی در دانشگاه علوم حدیث و کلام به قلم ایشان نگارش یافته است که از جمله میتوان به میزان الحکمه، مبانی شناخت، مبانی خداشناسی، عدل در جهان بینی توحیدی، فلسفه وحی و نوبت، رهبری در اسلام و ... اشاره کرد. فعالیتهای کنونی ایشان در دانشگاه علوم حدیث و تولیت آستان مقدس حضرت عبدالعظیم (ع) متمرکز است.

از نگاه حضرت‌عالی، طلاب از چه زمانی باید تحقیق و پژوهش را آغاز کنند و جایگاه این امر در حوزه های علمیه را چگونه ارزیابی می کنید؟
در این که پژوهشگر باید مجتهد و صاحب‌نظر باشد تا دیگران بتوانند از نتیجه پژوهش او استفاده کنند تردیدی وجود ندارد. یعنی کسی که صاحب‌نظر نیست نمی‌تواند یک پژوهشگر به تمام معنا باشد ولی این موضوع با ورود طلاب به عرصه پژوهش منافاتی ندارد و آنان می توانند در مسیر رسیدن به قله پژوهشگری گام‌هایی را با موفقیت بردارند. از این رو جشنواره باید برای کسانی که در قلّه پژوهش هستند یا هنوز در مسیر پژوهش قرار دارند برنامه ریزی کرده و زیرساخت‌های آن را فراهم سازد. یعنی باید در دو قالب برای پژوهشگران حوزوی برنامه ریزی شود: یکی برای کسانی که به توانایی‌های لازم رسیده و در سطح نظریه پردازی هستند. و یکی برای آنان که در مراحل مقدماتی قرار دارند. به هر حال آن چیزی که نقطه مطلوب و نهایی است ورود همه پایه های تحصیلی به عرصه پژوهش است.

جناب‌عالی چه راهکارهایی را جهت پیشبرد جشنواره علامه حلی پیشنهاد می فرمایید؟
اگر چند نکته در این زمینه مد نظر قرار گیرد می‌تواند خیلی مفید باشد. نکته اول به برنامه‌ریزی صحیح مربوط می شود. اگر برنامه‌ریزی صحیح و هدفدار صورت گیرد جنبه محتوایی آن برجسته تر از جنبه نمایشی خواهد بود. نکته دوم این که جشنواره با مسائل سیاسی مخلوط نشود، چون جشنواره، نهادی علمی است و اگر با مسائل سیاسی و سلیقه های شخصی آمیخته گردد از مسیر اصلی و ذاتی خود که ارج نهادن به پژوهش و پژوهشگر است خارج خواهد شد. نکته سوم این است که کارهایی که نهایی می شوند از سوی کارشناسان مورد نقد قرار گیرند و نقاط قوت و ضعف‌ آنها روشن گردد.

توصیه شما به مدیران مدارس برای فرهنگ‌سازی پژوهش چیست؟
عامل این مسئله که برخی از مدارس به امر پژوهش کمتر توجه می کنند چندمحور است یا مدیر مدرسه اطلاعات لازم در این زمینه را در اختیار ندارد یا کمبود امکانات عامل این کم توجهی شده است. مسئله مهم‌تر آن که باید از ابتدا طلبه‌هایی را گزینش ‌کنند که واقعا با استعداد باشند. بنابرین اگر سه عنصر یاد شده وجود داشته باشد زمینه های پژوهش در حوزه ها به خوبی فراهم می گردد. به نظر من مدیران مدرسه برای ورود طلاب به عرصه پژوهش سه وظیفه تامین زیرساخت‌های پژوهشی و امکانات مورد نیاز برای پژوهش، مشاوره‌های پژوهشی به افراد مستعد و تشویق طلاب پژوهشگر را بر عهده دارند. استادان هم نقش اول را در پرورش پژوهشگر دارند، آنان باید به گونه‌ای تدریس کنند که زمینه نظریه‌پردازی برای دانشجو و طلبه فراهم آید. مثلا کسانی که مشغول خواندن صرف و نحو هستند موظف به انجام تحقیقهای کوتاه و مختصر شوند. این کار زمینه های پژوهش را در آنان به وجود می آورد و وقتی به مراحل بالاتر گام می نهد می توانند نظریه پردازی کنند. این مسئله البته باید در برنامه‌ریزی‌های پژوهشی مدرسه لحاظ گردد.

به نظر شما چه نوع حمایت هایی می تواند طلاب را به امر پژوهش تشویق کند ونسبت به ادامه کار امیدوار سازد؟
به نظر من راه‌حل این مسئله در دست مدیریت حوزه است، مدیریت باید برای بودجه پژوهشی برنامه داشته باشد. یکی از مشوق ها هم این است که به طلاب برگزیده هم‌وزن جشنواره‌های خوارزمی و فارابی هدیه داده شود.

برای این که طلبه‌ها به سمت کار پژوهشی حرکت کنند به گونه ای که در زندگی علمی، تبلیغی و حتی شخصی آنان موثر باشد چه توصیه ای دارید؟
یکی از مهم‌ترین نکاتی که باید مسوولین جشنواره به آن توجه کنند گسترش فرهنگ و اخلاق پژوهش در میان محصلین و طلاب است، در این زمینه ذکر چند نکته ضروری است. اول استفاده از فرصت اخلاصی که طلاب به عنوان سرباز اسلام در اختیار دارند و این مسئله به عنوان یک محرک قوی برای پژوهش به شمار می رود. دوم بصیرت و بینش پژوهشگر. کسی که می‌خواهد به معارف الهی دست پیدا کند نیازمند بصیرت است. سوم پژوهشگر باید همه توان فکری‌ خود را برای نظریه‌پردازی به کار گیرد تا پژوهش به مقصد نهایی خود برسد. این کار برکات و توفیقاتی را به همراه خواهد داشت. چهارم جامع‌نگری پژوهش است، پژوهشگر هنگام تحقیق باید به همه منابع رجوع کرده و آرای مختلف را مورد بررسی قرار دهد تا بتواند به درستی نظریه‌پردازی کند. این کار موجب می شود تا از خطاهایی که دیگران کرده اند بپرهیزد. علامه حلی که عنوان این جشنواره است خود پژوهشگری جامع نگر بود. این نکته به خوبی از مقایسه کتاب « تذکره» علامه و کتاب «بدایه المجتهد» بر می آید. مطالب این کتاب شان می دهد که علامه بیش از سنیان بر آرای ایشان تسلط داشته است. پنجم تجربه پژوهش است، این مسئله نیز بسیار مهم است. کسی که تازه قلم به دست گرفته نباید تصور کند که الان نظریه‌پرداز است. او باید سالها تجربه‌اندوزی کند. این امردر حقیقت از اصول اخلاقی پژوهش نیز به شمار می رود. ششم تقوای پژوهشی است. امروزه یکی از آفت های پژوهش‌ سرقت پژوهشی است. تقوای پژوهشی آن است که اگر مطلب یا نظریه ای را از شخص یا جایی نقل کرده به نام همان شخص یا منبع مورد استفاده ارجاع دهد. همچنین پژوهشگر باید اندازه خودش را بداند یعنی کسی که می‌خواهد نظریه‌پردازی کند باید از هر گونه بلندپروازی اجتناب ورزد. هفتم اولویت‌بندی پژوهشی است. کسی که می خواهد پژوهش کند ابتدا باید اولویت های پژوهش را بداند تا نتیجه آن کاربردی، مفید و قابل استفاده باشد و گره ای از مشکلات مردم را باز کند. هشتم استمداد از خدا و بهرمندی از برکات و عنایات حضرت حق.

با سپاس از وقتی که در اختیار محفل قرار دادید.